Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawl

Oqıtıwdıń ilimiylik principi. Házirgi zaman mektebi oqıtıwshınıń ilimiy biliw principi oqıwshılardı ilimiy bilimler menen qurallandırıwdı, yaǵnıy obektiv turmıstaǵı zat hám qubılıslardıń bolmıstıń payda bolıwı jáne olardıń óz-ara bir-birine baylanıslı bolıwshılıǵınıń ilimiy tiykarların ańlaw, waqıya hám hádiyselerdi ózbetinshe analiz etiw, ulıwmalastırıw, juwmaqlar shıǵarıw, sonday-aq ózlestirilgen ilimiy bilimlerdi turmısta qollana biliwdi, kónlikpe hám ádetler menen qurallandırıwdı óz ishine aladı. Ekinshi táperten bul princip oqıwshılardı keleshek islerinde hám óz betinshe úyreniwleri ushın zárúr bolǵan baǵdar hám jol-joba, ádet, kónlikpeler menen qurallandıradı.
Ilimiy bilimler - bolmıstıń haqıyqıy sáwleleniwi. Qorshap turǵan átiraptıń nızamlıqların, zat hám qubılıslardıń ishki áhmiyetli qaǵıydaların hám óz-ara baylanısların sáwlelendiriwshi bilimler ǵana ilimiy esaplanadı. Bul bilimler adamnıń aqıl jaǵınan ósiwine unamlı tásir kórsetedi. Sebebi olar házirgi zaman ilimiy texnikasın, óndirisin, mádeniyat hám kórkem-ónerdi ózlestiriw imkaniyatın beredi. Oqıtıwdıń ilimiylgi principi oqıwshılardıń oqıw materialındaǵı nızamlılıqlardı sáwlelendiriwi, túsiniwi hám ózlestiriwi ushın zárúr shárt-sháráyatlar jaratıw maqsetinde qollanıladı.
Oqıtıw sistemalıǵı principi. Jámiyetlik rawajlanıwdıń hár bir dáwirindegi mekteplerdiń tariyxıy tájiriybelerdi, oqıtıw wazıypasın málim bir sistemasız orınlaw múmkin emesligin kórsetpekte. Oqıtıw sistemasınıń átiraptaǵı dúnya rawajlanıwınıń ulıwma nızamlılıqlarına baylanıslı ekenligin biliw teoriyası tiykarında kórsetip beriw múmkin. Toqtawsız hárekettegi sheksiz dúnyanıń rawajlanıw nızamlılıqları bar. Dúnyanıń usı háreket zańlıqları, zatlar, qubılıslar arasında málim sırtqı hám ishki óz-ara baylanıstı júzege keltiredi. qorshap turǵan átiraptaǵı, dúnyadaǵı sistema oqıtıwda da sistema bolıwshılıǵın belgileydi. Bolmıstaǵı óz-ara baylanıs sisteması qanday bolsa, onıń adam miyindegi sáwleleniwi de sonday bolıwı kerek. Oqıtıw biliwdiń mine usı zańlıǵına tiykarlanadı. Sebebi bilim beriwdegi maqset bolmıstıń málim táreplerin oqıwshınıń durıs bilip alıwına erisiw.
Oqıw materialında qorshap turǵan dúnyanıń ilimiy tiykarda sáwlelendiriliwi, onı úyreniw sistemasın belgilep beredi.
Oqıtıwdıń túsinikli bolıwshılıǵı - oqıwshılardıń jas psixologiyası ayırmashılıqları menen belgilenedi. Usı kóz-qarastan pedagogikada oqıtıwdıń sistemalılıǵı: konkretlikten abstraktlıqqa, jaqınnan uzaqa, ańsattan qıyınǵa barıw haqqında sóz etilinedi.
Oqıw materialların túsindiriw sisteması oqıw materialı obektiv bayan etilgen ideyalarǵa, oqıtıwshı bul ideyalardıń qaysısın túsindirmekshi ekenligine, balalardıń jası olardıń bilimlerdi ózlestiriwge qanshalıq imkániyat beriwshiligin oqıtıwshınıń jaqsı biliwi yaki bilmesligine, sol jas hám sol dárejedegi balalarǵa tán pikir júrgiziw ayırmashılıqlarına, sabaqtaǵı bilimlerdi ózlestiriw processi ádette qanday túsiniliwine baylanıslı.
Sabaqtı túsindirgende oqıwshıdaǵı aqıl rawajlanıwınıń barlıq táreplerin Itibarǵa alıw kerek. Oqıwshınıń aqılınıń ósiwshiligine tájiriybede bir tárepleme jantasıw mámkin, oqıtıw praktikasında emes, oqıtıw isinde balanı aqıl tárepinen rawajlandırıw qospalı, kóp qırlı process. Oqıw programması oqıwshılarǵa beriletuǵın bilimler shegarasın belgileydi. Oqıwshılardıń aqılın rawajlandırıw shegaraların kórsetpeydi. Mekteptegi dáslepki kúnlerden baslap balanıń ózlestirgen bilimlerindegi sistemanı sáwlelendirip, izshil hám tiykarlı pikir júrgiziwge ádetlenedi.