Ózbekstan respublikasi joqari hám orta bilim beriw ministrligi berdaq atindag’i qaraqalpaq mámleketlik universiteti

2 KEROSINNIŃ TIYKARǴI TÚRLERI

Aviaciya kerosindi, yamasa aviaciya kerosindi, samolyotlardıń turbovintli hám turbojetli dvigatellerinde tekǵana janar may retinde, bálkim suwıtıw suwı retinde de xızmet etedi hám janılǵı sistemalarınıń bólimlerin maylaw ushın isletiledi. Sol sebepli ol jaqsı aşınmaya qarsı (janar may bar ekenliginde súykelisiw ústleriniń tozıwın kemeytiwdi xarakteristikalaǵan) hám tómen temperaturalı ayrıqshalıqlarǵa, joqarı ıssılıq oksidleniw turaqlılıǵında da joqarı ayrıqsha janıw ıssılıǵına ıye bolıwı kerek.
Raketa janar mayı. Kerosin raketa texnologiyasında uglevodorod janar mayı retinde hám bir waqttıń ózinde gidravlika mashinalarınıń jumısshı suyıqlıǵı retinde isletiledi. Suyıq kislorod penen baylanısqan halda, ol kóplegen raketalardıń tómengi basqıshlarında qollanıladı : jergilikli - Soyuz, Molniya, Zenit, Energia; Amerika - " Delta" hám " Atlas" ceriyaları. Raketa sistemasınıń tıǵızlıǵın hám sol sebepli natiyjeliligin asırıw ushın janar may kóbinese oǵada suwıtıladı. Keleshekte kerosinniń natiyjeliligi uglevodorodlı janar maylarǵa - metan, etan, propan hám basqalarǵa almastırıw joybarlastırılǵan.
Texnikalıq kerosin etilen, propilen hám aromatik uglevodorodlardı pirolitik islep shıǵarıw ushın shiyki ónim retinde, tiykarlanıp shıyshe hám sapal ónimlerin qosıw ushın janar may retinde, mexanizmler hám bólimlerdi juwıw ushın eritiwshi retinde isletiledi. Rossiyada texnikalıq kerosin ushın normalar GOST 18499 -73 " Texnikalıq maqsetler ushın kerosin" tárepinen belgilenedi.
Jaqtılandırıw kerosin. Bul túrdegi kerosin tiykarınan kerosin yamasa akkor lampalarda, sonıń menen birge, janar may hám eritiwshi retinde isletiledi. Jarıtqıshlardaǵı bunday kerosinniń sapası tiykarınan tútinsiz ot biyikligi menen belgilenedi. Kerosinniń sapası hám quramı jalpı ishki ónimge sezilerli dárejede tásir kórsetedi. Gidrotreatiń kerosin sapasın jaqsılawǵa járdem beredi.
Óndiriste maydı distillew processinde biraz sarǵısh kóriniske iye kerosin alınadı. Ol maylı dúziliske hám ayrıqsha iyiske iye. Ol tómen ushıwshańlıqqa iye uglevodorodlardı óz ishine aladı. Búgingi kúnde kerosin janar may retinde isletiledi hám ájayıp reaktiv janar mayı esaplanadı hám arnawlı qayta islewden keyin ol ájayıp boyaw tiner wazıypasın atqaradı. Keliń, kerosinniń tiykarǵı túrlerin kórip shıǵayıq.
Aviaciya kerosini hawa transportı dvigateline quyıladı, olar samolyot bólekleriniń bólimlerin maylawı múmkin. Ol jaqsı aşınmaya qarsı ayrıqshalıqlarǵa iye, joqarı janıw temperaturasına iye. Temperaturanıń ózgeriwi menen uglevodorodlardıń jabısqaqlıǵı ózgeredi. Eger ol óshse, jabısqaqlıq azayadı. Kerosinniń ekinshi zárúrli ózgesheligi tıǵızlıq bolıp tabıladı.
Onıń kórsetkishi 20 ° C temperaturada 790 - 840 kg / m³ tı quraydı. Kerosin 300⁰ C qa shekem qızdırılǵanda janadı. Óndiriste aviaciya kerosini neftti tuwrıdan-tuwrı distillewden keyin orta distillat frakciyasınan alınadı. Keyin suyıqlıq barlıq standartlarǵa juwap beriwin támiyinlew ushın ol gidroizolyaciya etiledi.
Shiyi onimdi qayta islew usılı hár qıylı qospalar quramında kórinetuǵın boladı. Ol kislorod, altınkúkirt hám azot birikpelerin óz ishine alıwı múmkin. Uglevodorodlar sanı procent retinde kórsetilgen: Sheksiz - 2% ke shekem. Aromatik – 5 % ten 25 % ke shekem. Naftenik - 20 % ten 50 % ke shekem. Alipatik – 20 % ten 60 % ke shekem. Túrli temperaturada kerosinniń fraksiyonel quramı onıń kólemin ózgertiredi. 20°C hám 25°C ushın - 200%, 80°C ushın - 270%. Quramalı komponent qospasın bólek bólimlerge kepillikli bóliniw neft ónimleriniń qásiyetlerinen kelip shıqqan halda ámelge asıriladı.