1-jadval O’zbekiston Respublikasi hududlarining iqtisodiy ko‘rsatkichlari


Download 449.96 Kb.
bet1/5
Sana15.11.2023
Hajmi449.96 Kb.
#1775633
  1   2   3   4   5
Bog'liq
3-mavzu masala (2)


3-MAVZU. JUFT REGRESSIYA MODELI
O’zbekiston Respublikasi hududlarining 7 ta viloyatlarida ikkita iqtisodiy ko‘rsatkich qiymati keltirilgan: y-umumiy xarajatlarda oziq-ovqatlarga qilingan xarajatlar ulushi, %; x-bir ishchining o‘rtacha ish xaqi, so‘m.
1-jadval
O’zbekiston Respublikasi hududlarining iqtisodiy ko‘rsatkichlari

T/r

Viloyatlar

y

x

1

Qoraqalpog‘iston Respublikasi

68,8

45,1

2

Toshkent shahri

61,2

59

3

Toshkent viloyati

59,9

57,2

4

Andijon viloyati

56,7

61,8

5

Namangan viloyati

55

58,8

6

Samarqand viloyati

54,3

47,2

7

Xorazm viloyati

49,3

55,2


1. Topshiriq
1) u =a+bx regressiya tenglamasining a va b parametrlari hisoblansin;
2) Y va X ko‘rsatkichlarning bog‘liqlik zichligini aniqlovchi korrelyatsiya koeffitsienti (rxy) hisoblansin;
3) Aproksimatsiyaning o‘rtacha xatosi hisoblansin;
4) Elastiklik koeffitsientii (E) hisoblansin.
Yechimi:

  1. Chiziqli regressiya tenglamasining umumiy ko‘rinishi quyidagicha bo‘ladi:

ŷ=a+bx

Dastlab chiziqli regressiya tenglamasining a va b parametrlarini , , , lardan foydalanib hisoblanadi. Hisoblash natijalari quyidagi jadvalda keltirilgan.


2-jadval
Chiziqli funktsiyani hisoblash

t/r

y

x

yx

x2

y2

ŷ

y- ŷ







Ai

1

68,8

45,1

3102,88

2034,01

4733,44

61,3

7,5

96,0

119,1

10,9

2

61,2

59,0

3610,8

3481,0

3745,44

56,5

4,7

16,8

11,0

7,7

3

59,9

57,2

3426,28

3271,84

3588,01

57,1

2,8

5,3

4,1

4,7

4

56,7

61,8

3504,06

3819,24

3214,89

55,5

1,2

47,6

1,4

2,1

5

55,0

58,8

3234,0

3457,44

3025,0

56,5

-1,5

15,2

8,3

2,7

6

54,3

47,2

2562,96

2227,84

2948,49

60,5

-6,2

59,3

12,9

11,4

7

49,3

55,2

2721,36

3047,04

2430,49

57,8

-8,5

0,1

73,7

17,2

Jami

405,2

384,3

22162,34

21338,4

23685,76

405,2

0,0

240,3

230,5

56,7

O’rtacha qiymatlar

57,89

54,9

3166,05

3048,34

3383,68

x

x

34,3

32,9

8,1



5,74

5,86

x

x

x

x

x







x



32,92

34,34

x

x

x

x

x







x

Ushbu jadval hisob-kitobini kompyuterdagi EXCEL dasturi orqali aniqlash uchun mos katakchalar uchun hisob-kitob formulalarini joylashtirish bilan amalga oshirish mumkin (3-jadval).



3-jadval
1 topshiriqning EXCEL dasturi orqali hisoblash namunasi

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

1

t/r

y

x

yx

x2

y2

ŷ

y- ŷ





Ai

2

1

68,8

45,1

=C2*D2

=D2^2

=C2^2

=C14+B14*D2

=C2-H2-

=(D2-D10)^2

=(C2-C10)^2

=ABS((I2/H2)*100)

3

2

61,2

59,0

3610,8

3481,0

3745,4

56,5

4,7

16,8

11,0

8,3

4

3

59,9

57,2

3426,2

3271,8

3588,0

57,1

2,8

5,3

4,1

4,9

5

4

56,7

61,8

3504,1

3819,2

3214,9

55,5

1,2

47,6

1,4

2,2

6

5

55,0

58,8

3234,0

3457,4

3025,0

56,5

-1,5

15,2

8,3

2,7

7

6

54,3

47,2

2563,0

2227,8

2948,5

60,5

-6,2

59,3

12,9

10,2

8

7

49,3

55,2

2721,4

3047,1

2430,5

57,8

-8,5

0,1

73,7

14,7

9

Jami

=C2+C3+C4+C5+C6+C7+C8

384,3

22162,3

21338,4

23685,7

405,2

0,0

240,3

230,5

55,3

10

O’rtacha qiymatlar

=S9/korxona soni

54,9

3166,1

3048,3

3383,7

x

x

34,3

32,9

7,9

11



=koren(C12)

=koren(D12)

x

b=(E10-D10*C10)/(F10-D10^2)

a=C10-B14*D10

r=B14*(D1/C11)

x







x

12



=K10

=J10

x

x

x

x

x







x

Eslatma: Ushbu jadvalni EXCEL dasturiga o‘rnatib x va y ning qiymatlarini o‘zgartirish bilan boshqa topshiriqlar uchun ham ishlatish mumkin. EXCEL dasturigao‘rnatgandan so‘ng albatta tenglikdan oldingi harflarni o‘chirib yuborish kerak.



(1) va (2) larda aniqlangan qiymatlarga ko‘ra, regressiya tenglamasi quyidagicha bo‘ladi:
ŷ=76,88-0,35x
Keltirilgan tenglamadan kelib chiqadigan xulosa o‘rtacha ish haqini bir birlikka oshishi (bir so‘mga) oshishi oziq-ovqatga qilingan xarajatlarni 0,35 %ga punktga oshiradi. Endi x va y larning o‘zaro bog‘lanish yo‘nalishini va juftlik korrelyatsiyasining chiziqli koeffitsientini hisoblanadi:

- 0.357 aniqlangan qiymatga ko‘ra, x va y lar o‘rtasidagi korrelyatsion bog‘lanish mo‘’tadil va teskari.
Endi determinatsiya koeffitsientini aniqlanadi. Buning uchun quyidagicha hisob-kitob amallari bajariladi:
;
Ta’kidlash joizki, kompyuterda regressiya parametrlarini baholashda foydalanish mumkin. Aniqlangan qiymatga asosan variatsiya natijalarining 12,7% o‘zgarishi x omilning o‘zgarishi bilan bog‘liqligini anglatadi.
xi ning haqiqiy qiymatlaridan foydalanib, regressiya tenglamasining natijaviy qiymatini- ŷi ni aniqlanadi. O’rtacha hatolik approksimatsiya – Ā ni qiymatini topamiz. Quyida keltirilgan formulaga muvofiq hisob-kitoblar amalga oshiriladi. Natija yuqorida keltirilgan 1-jadvalda aks etgan.
.
Ā=8,1 %. Demak, o‘rtacha hisoblangan qiymatlar haqiqiy qiymatga nisbatan 8,1 % ga nisbatan og‘ganligini ko‘rsatmoqda.
Ekonometrik modellar tuzishni Excel dasturi yordamida bajarish bo‘yicha namuna
Masala. Quyida tumanlarning hududlari bo‘yicha malumotlar ko‘rsatilgan.


1-jadval
Tuman hududlarida aholi turmush farovonligi ko‘rsatkichlari


Tumanning nomeri

Bitta ishchining bir kunda o‘rtacha tirikchilikka etadigan minimumi, so‘m.

O’rtacha kunlik ish haqi, so‘m.

1

78

133

2

82

148

3

87

134

4

79

154

5

89

162

6

106

195

7

67

139

8

88

158

9

73

152

10

87

162

11

76

159

12

115

173



  1. Y=a+bxchiziqli regressiyaning ko‘rsatkichlarini chiziqli to‘g‘rilangan statistik funktsiyasi aniqlaydi. Hisoblash tartibi quyidagicha:

  1. O’zida tahlil etilayotgan ma’lumotlarni mujassamlashtirgan faylni oching yoki keltirilgan ma’lumotlarni kiriting;



Download 449.96 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling