11-Mavzu: Din madaniyat fenomeni Reja

---

11-Mavzu: 
Din madaniyat fenomeni 
Reja: 
1. “Dinshunoslik” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari. 
2. Dinshunoslikning ijtimoiy gumanitar fanlar bilan aloqadorligi. 
3. Dinning strukturasi. Dinning ijtimoiy funksiyalari. 
4. Din va dinshunoslik atamalarining ta’rifi hamda dinshunoslik fanining vujudga 
kelishi va tadrijiy taraqqiyoti.
Tayanch tushunchalar:Din, e’tiqod, ibodat, diniy bag’rikenglik, vijdon erkinligi, 
din mifologiyasi, din sotsiologiyasi, din psixologiyasi,din fenomenologiyasi, din 
falsafasi, din tarixi 
1. Dinshunoslik fanining predmeti, maqsad va vazifalari. 
Din insoniyat ma’naviy hayotining tarkibiy qismidir. O‘zbekiston Respublikasida 
ziyolilar oldiga ma’naviy barkamol insonni shakllantirish vazifasi qo‘yilgan bir 
paytda din masalasini chetlab o‘tish mumkin emas. Mazkur masalani hal etishda 
ilgarigi dinga agressiv hujum etish uslubining saloxiyatsizligi hammaga ochiq-
oydin. Lekin keyingi paytda paydo bo‘lgan diniy bo‘lmagan masalalarni diniy deb 
atash, har qanday, hatto bir-biriga zid bo‘lgan, fikrlarni tahlil qilmasdan turib 
maqtash uslubi ham o‘zini oqlamaydi. Demak, ushbu masalaga prinsipial, 
professional, ilmiy yondashuv darkordir. 
“Dinshunoslik” fani ana shu muhim omilni tadqiq etib, tarix bilan bog‘liq ravishda 
tahliliy o‘rganadi. “Dinshunoslik” fanini o‘qitishdan maqsad – talabalarga 
buddaviylik, xristianlik, islom kabi jahon dinlari bilan bir qatorda urug‘-qabila 
dinlari va alohida millatlarga xos milliy dinlar tarixini zamonaviy ilmiy 
konsepsiyalar asosida chuqurroq o‘rgatish. Shuningdek, mustaqillik yillarida 
O‘zbekistonda dinga nisbatan munosabatning tubdan o‘zgarganligi, diniy 
qadriyatlarni tiklash, diniy bag‘rikenglik madaniyatini shakllantirish yo‘lida 
qilinayotgan muhim o‘zgarishlar, yangiliklar haqida ma’lumotlarni berish ko‘zda 
tutilgan. Mustaqillik davrida milliy va diniy qadriyatlarning xalqqa qaytarilishi 
bilan birga jahonda mavjud xalqlarning dinlari haqida keng ma’lumot olish, 
ularning qadriyatlarini o‘rganish imkoniyati yuzaga keldi. Natijada dinshunoslik 
fani izchillikda rivojlana boshladi. Bunda alloma ajdodlarimiz qoldirgan boy ilmiy-
ma’naviy merosni o‘rganish bilan birga shu kunga qadar chet ellarda amalga 
oshirilgan izlanish va tadqiqotlarning natijalaridan unumli foydalanish zarurati 
paydo bo‘ldi. “Dinshunoslik” fani dinni tanqid qilish yoki ko‘r-ko‘rona maqtash 
maqsadida emas, balki dinni tarixiylik, xolislik asosida turli xalqlar hayotida tutgan 
o‘rnini ilmiy jihatdan, ma’naviy hayotning bir bo‘lagi sifatida yondashib o‘rganadi.