2-mavzu: Menejment nazariyasining shakllanishi va rivojlanishi Reja: Menejment nazariyasining paydo bo‘lishi va taraqqiyoti

2-mavzu: Menejment nazariyasining shakllanishi va rivojlanishi

Reja:

1. Menejment nazariyasining paydo bo‘lishi va taraqqiyoti.

2. Ilmiy menejment

3. Ma’muriy menejment.

4. “Insoniy munosabatlar” ta’limi.

5. Zamonaviy menejment.

6. Boshqaruv konsepsiyalari.

7. O‘zbekistonda menejment nazariyasining shakllanishi.

1. Menejment nazariyasining paydo bo‘lishi va

• 1. Menejment nazariyasining paydo bo‘lishi va

taraqqiyoti

Qadimdan ulug‘ arboblar jamiyatdagi boshqaruv masalalariga katta e’tibor bergan.

• Platon boshqaruvini odamlarning umumiy oaqatlanish fani deb qaragan, chunki u boshqaruvni jamiyatga hayot bog‘ishlovchi muhim shart deb hisoblagan.
• Aristotel quldorlarning qullarni boshqaruv san’atiga o‘qish zarurligini aytgan.

Boshqaruv g'oyalarining paydo bo'lishi uchun zarur shartlari:

• Odamlar jamoasining shaklini o'zgartirish (ibtidoiy jamoadan - qabila tuzumiga - qabilalar ittifoqi)
• Mulkchilik shakllarining o'zgarishi (uy -joy, maishiy texnika, asbob -uskunalar, chorva mollari, qayiqlar va boshqalarga xususiy mulkchilikning paydo bo'lishi; yerga jamoaviy (qabilaviy yoki kommunal) mulkchilik saqlanib qolinishi)
• Ilmiy g'oyalar shakllanadi, san'at va din paydo bo'ladi
• Odamlarning so'z boyligi, umumlashtirish qobiliyati rivojlanadi
• Arifmetik, farmakologik va tibbiy bilimlar to'planadi va rivojlantiriladi
• Asboblar, usullar, texnikalar va mehnatni tashkil etishni takomillashtiriladi
• Piktografiya va rasm orqali fikrni bayon etish rivolantiriladi

Sharqning dastlabki tsivilizatsiyalarida boshqaruv tafakkuri va amaliyotining rivojlanishi

• Mesopotamiya

Misr
Hind (Xarappan)
tsivilizatsiyasi
Qadimgi Xitoy tsivilizatsiyasi

Mesopotamiya tsivilizatsiyasi

• Miloddan avvalgi 4 -ming yillik oxirida Shumerda bo'lgan. Insoniyat jamiyati deyarli birinchi marta ibtidoiylik bosqichidan chiqib, antik davrga kirdi.
• Bu erda insoniyatning haqiqiy tarixi boshlanadi. “Varvarlikdan tsivilizatsiyaga o'tish" - bu printsipial jihatdan yangi turdagi madaniyatning shakllanishi va yangi turdagi ongning tug'ilishi, yangi faoliyat turlarining paydo bo'lishi, ayniqsa boshqaruv va ta'lim sohasida, yangi xarakterga ega.

• Boshqaruv taraqqiyotining o'ziga xos xususiyati - ibtidoiy kommunal tuzumdan sinfiy jamiyatga o'tish davrida sodir bo'lgan markazlashgan davlat hokimiyatining paydo bo'lishi va sezilarli darajada mustahkamlanishi.
• Mesopotamiya shtatlari qat'iy markazlashtirish tamoyillari asosida qurilgan, bu hokimiyatning qat'iy vertikalidir.