Хазм органларп касалликлари


Download 202.5 Kb.
bet1/14
Sana29.04.2023
Hajmi202.5 Kb.
#1399924
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Bog'liq
1. Gastritlar


ГАСТРИТЛАР
Таърифи. Гастрит — полиэтиологик касаллик булиб, меъда шиллиқ пардаси ва унинг безсимон аппаратида турли даражадаги патоморфологик (атрофик ёки гипертрофик) ва функционал ўзгаришлар пайдо қилибгина қолмай, балки патологик жараённинг аксарият меъданинг бошқа катламларига (пардаларига) тарқалиши билан хам характерланади. Ўткир ва хроник гастрит фарқланади. Хроник гастрит — клиник-анатомик тушунча булиб, унда морфологик ва функционал узгаришлар клиник белгилар билан, шунингдек меъданинг секретор ва мотор функцияси бузилишлари билап бирга учрайди. Эркакларда аёлларга нисбатан кўпроқ учрайди. Эпидемиологияси. Тадқиқотлар меъда-ичак йуллари касалликларининг кенг тарқалганлигидан далолат беради. Касалхонага жойлаштирилган беморларнинг х;ар ўнтасидан бири хазм органларн касалликлари билан оғриган бўлади. Хазм системаси касалликлари муносабати билан врачга мурожаат қилиш 100 ахолига 59—75 ни, қатнаш сони эса 161 — 230,0 ни ташкил этади (Сафонов А. Г., 1979). Бу бир катор сабабларга — ах,олининг умр кўриши узайиши, стресс шароитлар, нотўғри овқатланиш, рафинланган (оқсилдан холи қилинган) углеводлар истеъмол қилиш, зарарли одатлар (чекиш,спиртли ичимликлар) ва бошкалар киради. Хроник гастрит — жуда кенг тарқалган касаллик. Адабиётлардаги маълумотларга биноан у билан касалланиш 1000 ахолига 25 тагача (2,5%) ташкил қилади. 81ет (1974) фикрича, хроник гастрит ер куррасидаги ахолининг деярли ярмини касаллантиради. Хазм органларн касалликлари орасида у қарийб 35% ни, меъда касалликлари орасида эса 60—35% ни ташкил этади.
I. Этиологик принцип:
1) экзоген гастритлар (овқатланиш режими ва ритми бузилиши, алкоголь ва никотинга учлик, термик, химиявий ва механик агентлар таъсири, касб-корга тааллуқли зарарли омиллар таъсири);
2) эндоген гастритлар (вегетатив нерв системасида ва эндокрин органлардаги бузилишлар билан боғлик нерв-рефлектор гастрит, гематоген, гипоксемик, аллергик гастрит).
II. Морфологик принцип:
1) юза гастрит;
2) атрофиясиз гастрит;
3) атрофик
III. Меъданинг функционал холати буйича:
1) нормал секретер функциялп;
2) пасайган секретор функцияли;
3) ошган секретор функцияли.
IV. Хроник гастритнинг клиник кечнши қуйидагиларга булинади:
1) кузиш фазаси;
2) ремиссия фазаси;
3) нотулик. ремиссия фазаси.
Этиологияси, патогенези ва патологик анатомияси
1. Хроник гастритнинг ўткир гастритдан, хар хил этиологияли гастроэнтеритлардан кейин ривожланиши
2. Хроник гастритларнинг полиэтиологик бўлиши:
— алтгментар гастритлар;
токсик гастритлар;
— органлар ва системалар касалликларининг аҳамияти (эндо­ген омиллар): буйрак етишмовчилиги — уремия: подагра, ацетонемия ва хроник инфекциялар (сил, захм, тонзиллит ва б,);
— гипоксемик гастрит: қон айланиш етишмовчилиги, ўпка-юрак етишмовчилиги, келиб чиқиши ҳар хил ташқи нафас етиш­мовчилиги (юрак пороклари, хроник пневмония, ўпка эмфиземаси ва б.);
— «оилавий» гастритлар — ота-оналарида ёки оила аъзоларида ва яқин қариндошларда гастритлар борлиги.
3. Хроник гастрит ривожланишига сабаб бўладигаи патогенетик шароитлар.
— меъда бези аппарати регенерацияси бузилиб, уни атрофик ўзгаришларга олиб келиши, индивидуал генотип хусусиятлари ва иммунологик силжишлар, булар шиллиқ пардага ва Касл ички омилга антителолар ҳосил бўлишида намоён бўлади;


— антигенлар пайдо бўлиши (алиментар омиллар, дорилар, бактериал токсинлар таъсири натинжасида пайдо бўлган) иммун компонент системада муайян нуқсонлар бўлганда ва меъда ички пардаси тўқима элементларига антителолар ишлаганда гиперсенсибилизацияга олиб келиши мумкин.
4. Морфологик ўзгаришлар эпителий тўқималарида дистрофик, атрофик ва дисрегенератор белгилари ва меъда шиллиқ пардасининг бириктирувчи элементларида яллиғланиш реакцияси белгила­ри билан характерланади. Бу ўзгаришлар юза ёки чуқур ўулиши, ўчоқли ёки диффуз характерда бўлиши мумкин.
Клиник манзараси. Касаллпкнипг клиник белгилари касаялик формаларига, жараёнпинг огир-енгнллигига, меъда секретор функ-циясига душилиб, келадиган касаллпкларга боглнк.
I. Субъектив маълумотлар. Шикоятлари:
— тўш ости сохасида огриқ (характери — симиллаган, зирқираган), одатда овқат ейилгандан кейин ва оч қолганда пайдо бўлади, овқат ейилгандан кейин оғриқнинг енгиллашуви — ошган секрецияда, оғриқнинг тик турганда ёки юрганда кучайпши, гас-троптоз борлигида бўлади;
— тўш ости сохасида ачишиш ва тўлиқлик хис қилиш;
— меъда секрециясининг ҳолатига кўра нордон ҳаво билан ёки палағда тухум хиди келадиган кекириш;
— қоринда босим ёки дам бўлши сезгиси;
— иштаха бузилиши — сақланиб қолган, ошган, пасайган;
— кўнгил айниши, қусиш, ич бузилиб қотиб туриши (қабзият, ич кетар);
— яхши ухлай олмаслик, инжиқлик ва нерв системаси функ­ционал бузилишининг бошқа белгилари, неврастениялар;
— бехоллик, кайфият ёмонлиги, иш қобилияти пасайиб кетиши;
— бош оғриғи, бош айланиши, кескин холсизлик, кўз олди қоронғилашуви ва гастроген анемия ёки касалликнинг бошқа асоратларига хос ҳар хил шикоятлар.
II. Субъектив маълумотла (беморларнпнг шикоятлари ва касалликлар анамнези).
III. Объектив маълумотлар: •
— умумий холат, гавда тузилиши, семиз-ориклик жараёнларининг оғир-енгиллигига, касалликнинг клиник формаларига кура хар хил (секреция х.олати нормал, пасайган ёки ошгап, шпллик. парда холати гнпертрофик ёкп атрофик).
— овцат хазми ва сурилиши етишмовчнлнгп синдроми (дис­трофик узгаришлар);
— гипополивнтаминоз синдроми, турлп витаминлар, аксарпят В группа витаминлари танцислиги белгилари (ориз бурчакларн бичилиши, терининг ортидча пуст ташлаши, сочларнинг барвакт тукилиши, тирнок.ларнииг муртлиги ва б.);
— дисэлектролит синдроми — асосан секретор етишмовчплпги булган гастритларда кузатилади: калий ионлари танқислиги (конни

биохимиявий текширишда ва ЭКГ да аниқ.ланади S—Т интервали пасайиши ва мусбат Т тишчаси), кальций ионлари танқислиги (суяк трабекулалари сурилиши билан остеодистрофия симптомлари ва бириктирувчи тукиманипг усиб қалинлашуви,. алкалоз симптомлари билан юзага чикади); темир танқислиги (одатда аник, ифодаланмаган темир танк.ислиги анемияси билан утади);


— астеноневростеник синдром: вегетатив томирлар дистониясп симптомлари, оёк-кўлларини совкотиб туриши, гипотония, парестезиядан шикоятлар;
— полигландуляр эпдокрпн етишмовчплпги спндроыи: уртача буйрак усти безларп-гпиофнзлар етишмовчилиги белгилари, жии-сий функция бузплпшлари;
— корни перкуссия ва аускультацня килинганда олингап маълумотлар одатда ;жуда кам ва кутилган натижа бермайди;
— корин пальпация қилинганда эпигастрал сохада оз-моз огрик аникланади, хроник гастрит узок, кечганда кўлга бир оз катталашган огрийдиган жигар уннайди (реактив гепа­тит).

Download 202.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling