Jadidchi-ma`rifatparvar is’hoqxon ibrat ijodining yoshlar

• JADIDCHI-MA`RIFATPARVAR
• IS’HOQXON IBRAT
• IJODINING YOSHLAR
• TARBIYASIGA TA’SIRI.

• Ma’rifatparvar Ibratning dunyoga kelishi
• Dunyo bo’ylab sayohati va taassurotlari
• Jadidchilik yo’lida chekkan zaxmatlari
• Is’xoqxon To’ra Ibrat nomidagi majmua
• Xulosa va tavsiyalar
• Foydalanilgan adabiyotlar
• Ilovalar

• KIRISH:

XIX асрнинг иккинчи ярми ва XX асрнинг биринчи ярмида яшаб ижод этган йирик алломалардан бири ИсҲоқхон Ибратдир. У маърифатпарвар шоир, забардаст тилшунос, тарихшунос олим, илк ўзбек матбаачиларидан бири, сайёх, каллиграф, наққош, оташин публицист ва илғор педагогдир.

• XIX асрнинг иккинчи ярми ва XX асрнинг биринчи ярмида яшаб ижод этган йирик алломалардан бири ИсҲоқхон Ибратдир. У маърифатпарвар шоир, забардаст тилшунос, тарихшунос олим, илк ўзбек матбаачиларидан бири, сайёх, каллиграф, наққош, оташин публицист ва илғор педагогдир.
• Ибратнинг асли исми ИсҲоқхон, отасининг исми Жунайдулладир. Ибрат унинг адабий тахаллусидир. ИсҲоқхоннинг ўзига «Ибрат» тахаллусини олишнинг боиси шундаки, у ижодининг дастлабки йилларидан бошлаб маърифатпарвар шоир, олим сифатида ном чиқарди ва кишиларни замон илмидан, илғор маданиятдан, таълим-тарбиядан ўрнак олишга чақирди. Шунинг учун Ҳам ўзига «Ибрат» тахаллусини танлади.

ИсҲоқхон 1279 Ҳижрий (1862 милодий) йилда Наманган яқинидаги Тўрқўрғон қишлоғида туғилди. Унинг отаси Жунайдуллахўжа Суннатиллахўжа ўғли анча билимли соҲибкор боғбонлардан эди. У адабиётга, шеъриятга анча ихлос қўйган ва «Ходим» тахаллуси билан бирмунча шеърлар битган киши бўлган. Онаси Ҳурибиби, ўз даврининг ўқимишли, оқила аёлларидан бўлиб, ўз уйида қишлоқ қизларини ўқитарди. Ҳурибиби Ҳам адабиёт ихлосманди бўлиб, у Ҳам шеър ёзган. Лутфий, Алишер Навоий, Жомий, Бедил, Машраб каби буюк шоирларнинг асарларини мутолаа қилиш бу хонадон учун севимли машғулот Ҳисобланарди. Оиладаги бундай Ҳаётий вазият ИсҲоқхонда адабиётга муҲаббатнинг эрта пайдо бўлиши учун асосий омил бўлди.

• ИсҲоқхон 1279 Ҳижрий (1862 милодий) йилда Наманган яқинидаги Тўрқўрғон қишлоғида туғилди. Унинг отаси Жунайдуллахўжа Суннатиллахўжа ўғли анча билимли соҲибкор боғбонлардан эди. У адабиётга, шеъриятга анча ихлос қўйган ва «Ходим» тахаллуси билан бирмунча шеърлар битган киши бўлган. Онаси Ҳурибиби, ўз даврининг ўқимишли, оқила аёлларидан бўлиб, ўз уйида қишлоқ қизларини ўқитарди. Ҳурибиби Ҳам адабиёт ихлосманди бўлиб, у Ҳам шеър ёзган. Лутфий, Алишер Навоий, Жомий, Бедил, Машраб каби буюк шоирларнинг асарларини мутолаа қилиш бу хонадон учун севимли машғулот Ҳисобланарди. Оиладаги бундай Ҳаётий вазият ИсҲоқхонда адабиётга муҲаббатнинг эрта пайдо бўлиши учун асосий омил бўлди.
• 1870 йилда Жунайдуллахўжа вафот этиб, ИсҲоқхон отадан жуда эрта етим қолди. Энди оила қийинчиликлари бутунлай онаси Ҳурибиби зиммасига тушди. Муштипар она отинлик қилиб зўр-базўр рўзғор тебрата бошлади.