Mavzu: pedagog psixologiyasi. Reja

_MAVZU: pedagog PSIXOLOGIYASI.


REJA:
1. AbuNosirFarobiyo’qituvchivazifasihaqida.
2. IbnSinoningo’qituvchilayoqatiborasidagifikrlari.
3. O’qituvchihaqida NasriddinTusiyningpsixologikqarashlari.
4. Tarbiyadagita’sirusullarUmarXayyomtalqinida.
5. O’qituvchihaqida A.Navoiy, Z.Furqat, M.A. Muqimiy, AvazO’taro’g’li, UZavqiy, Botu, YusufXosXojib, X.X.Niyoziy, A.Avloniy, Axmad Donishlarningqarashlari
6. O’qituvchi shaxsining xarakter xususiyatlari.
7. Xozirgi zamon o’qituvchisi psixologiyasiga talablar
8. O’qituvchi kasbiytayyorgarliginingpsixologikasoslari


1. AbuNosirFarobiyo’qituvchivazifasihaqida.
O’qituvchimutaxassislarinitayyorlashva o’qituvchiqandayfazilatlarga ega bo’lishixaqidagimuammoqadimzamonlardanboshlaboqmutafakkirlarningdiqqatinijalbqilibkelmoqda. Jumladan, Sharqningbuyukmutafakkiri AbuNosirFarobiy (873-950) bumasalaga to’xtalib, bundaydeganedi: «O’qituvchiningvazifasidonodavlatraxbarivazifasiga o’xshabketadi. Shusabablio’qituvchixamko’rganva eshitganlariningbarchasiniyaxshilabesda saqlabqolishnibilmog’i, aql-farosatga, chiroylinutqga ega bo’lmog’iva o’quvchilarga aytmoqchibo’lganfikrinito’la va aniqifodalayolishnibilmog’izarur. O’qituvchifaqatfanbilangina shug’ullanibqolmay, balkio’zbilimlarinio’zo’quvchilariga xamberishi, bunda mashaqqatlimexnatdancharchashnimaliginibilmasligilozim. O’qituvchimay (spirt) ichimliklarniisteomolqilishdano’zinitiyishi, xaqiqatchibo’libyolg’onniva yolg’on aytganniyomonko’rishi, g’ururlibo’lishiva o’zor-nomusiniqadrlashi, o’ziningo’quvchilarga nisbatan adolatlibo’lishi, ko’zlaganmaqsadiga erishishda qatoiylikko’rsata bilishilozim».
«Bundayodam, - deganediFarobiy, insoniylikningyuksakdarajasiga ega bo’ladiva baxtcho’qqisiga erishadi… Buesa xarqandayxatti-xarakatdanxabardorbo’lganva xarakatlartufaylibaxtga erisha olidiganodamdir». (132.53)

2. IbnSinoningo’qituvchilayoqatiborasidagifikrlari.
O’rta Osiyolik atoqliolim Abu AliibnSino (980-1037)fikricha o’qituvchimatonatli, sofvijdonli, rostgo’yva bolanitarbiyalashmetodlarinixamda axloqqoidalariniyaxshibiladiganodambo’lmog’ilozim. O’qituvchio’quvchiningbutunichkiva tashqiolaminio’rganib, uning aqlqatlamlariga kira bilmog’ilozim.
Abu AliibnSinofikricha o’quvchiga qaratilganxarbirso’znio’qituvchiimo-ishoralarbilanto’ldiribbormog’ilozim. Abu AliibnSinoningta’limjarayonida turlimetodva usullarniqo’llashto’g’risidagifikrlarimuxim axamiyatga egadir. CHunkishundaysharoitdagina o’qituvchixarbiro’quvchiningqobiliyatva layoqatini aniqlab, uningkelgusida o’zkasbinitanlabolishiga yordambera oladi.
Mutafakkirningfikricha o’qituvchibudonolikdir. Uxisob-kitobva yaxshilikqilishbo’yicha qandaydiryaxshiva foydaliishdir.
«Xisob-kitobbo’yicha nimadirqilinadi, nimadirolinadi: olingannarsa xamma vaqtko’zga ko’rinavermaydi, chunkiuyaxshinom, xursandlik, oddiylik, yokiumumanxoxlaganbironta narsa bo’lishimumkin. Qaerda almashinishmavjudekan, darxaqiqato’sha joyda xisob-kitobxammavjuddir. Oddiyxalqtilida xisob-kitobdeganda o’rtoqlaro’rtasidagio’zarofikrva narsa almashinitushuniladi. Maqtash, rag’batlantirish, almashinishpredmetiga kirmaydi. Lekin aql-farosatliodamyoqqanxarqandaynarsanifoydalidebbiladi. Yaxshilikesa mukofoto’rninibosolmaganidek, bironta xulq-atvorxambo’la olmaydi, balkibuyaxshilikqandaydirbeg’arazlikdankelibchiqadi. demak, o’qituvchiningbarcha xarakatlarifaqatyaxshilikdir». (9.792) juda yuqoribaxolaganlar.