Reja: Jamiyatni demokratik yangilash strategiyasining olti ustuvor yo'nalishi mazmun-mohiyati. Davlat va jamiyat qurilishi jarayonlarini erkinlashtirish muammolari. Sud-huquq sohasi islohotlari va inson huquq hamda burchlari

O'zbekistonda demokratik barqarorlik jamiyatning shakillanishi. Amalga oshirgan siyosiy islohatlar.


Reja:


1. Jamiyatni demokratik yangilash strategiyasining olti ustuvor yo'nalishi mazmun-mohiyati.
2. Davlat va jamiyat qurilishi jarayonlarini erkinlashtirish muammolari.
3. Sud-huquq sohasi islohotlari va inson huquq hamda burchlari. Demokratik matbuot va axborot erkinligi.


Jamiyatni demokratik yangilash strategiyasining olti ustuvor yo'nalishi
mazmun-mohiyati
O'zbekistonda demokratik o'zgarishlar va tadrijiy shiddati jamiyat hayotini “o'zbek modeli”ning strategik besh tamoyili silsilasida uzluksiz demokratik takomillashtirishni taqozo etishi tabiiy hol. Ayni paytda, jamiyatni tubdan yangilash jarayonlarini yangi sifat bosqichiga ko'tarish, erishilgan yutuqlarni xolis baholash, ustuvor yo'nalishlar va bundan keyingi rivojlanish strategiyasini shakllantirish taqdirilomon vazifa-maqsaddir.
Zotan, “yutuqlarimizga, eng avvalo, islohotlarning aholi tomonidan qo'llab-quvvatlanishiga tayangan holda, ularni yanada chuqurlashtirishning ustuvor yo'nalishlarini belgilab olishimiz kerak... Yangilanish jarayonining yutuqlari, xalqimiz uchun farovon turmush sharoitlarini yaratish, oldimizga qo'ygan maqsadlarga etishmog'imiz - bularning barchasi istiqbol rejimlarini nechog'li aniq, oqilona va eng muhimi, real belgilab olishimizga bog'liq”¹.
Yo'lboshchimiz I.A.Karimov “O'zbekiston XXI asrga intilmoqda” dasturiy asarida kontseptual nazariy-amaliy aksini topgan ana shu istiqbol rejalari, aniqrog'i, “XXI asr arafasi va uning dastlabki yillarida mamlakatimizning rivojlanish strategiyasi, islohotlarni chuqurlashtirish va jamiyatni yangilash borasidagi faoliyatimizning mazmun-mohiyati nimalardan iborat bo'lishi kerak”²ligi quyidagi olti ustuvor yo'nalish misolida aniq belgilab berildi.
Xo'sh, mashhur besh tamoyildan kelib chiqqan, uning yangicha sharoitdagi bevosita uzviy-mantiqiy davomi bo'lgan olti ustuvor yo'nalish qanday taqdirilomon muammolar va ular echimlarining qanday mexanizmlaridan iborat? Demokratik islohotlarning bu yangi bosqichi nazariyasi va amaliyoti qanday umumqadriyatga asoslangan?
Javobni keyingi savolda boshlaymiz: demokratik yangi umumqadriyat bu –jamiyat hayotining barcha sohalarini erkinlashtirish, liberallashtirish siyosatidir.
Ma'lumki, liberallashtirish (erkinlashtirish) demokratik rejimning nisbatan zamonaviy, jamiyatni siyosiy tashkil etishning samarali shakli bo'lib, hozirgi kunda juda ko'plab davlatlarning jozibador siyosiy rejimi hisoblanadi.
Liberal - demokratik rejim aslida hokimiyatni amalga oshirish rejimi emas, balki liberallashtirish tsivilizatsiyasi rivojining muayyan bosqichida shu tsivilizatsiyaning mavjudligi shartidir. Siyosiy, jumladan, liberal - demokratik rejim evolyutsiyasi - tadriji sharoitida tsivilizatsiya rivojining yangi tendentsiyalari demokratik va insonparvarlik tamoyillari tizimlariga asoslangan hokimiyatni amalga oshirishning yangicha siyosiy usul hamda vositalarini qonuniy ravishda yuzaga keltiradi. Bu tamoyillar, avvalo, shaxs bilan davlat munosabatlarining huquqiy sohasini xarakterlab beradi.
Liberal davlat barcha fuqarolarning amaldagi tengligini, so'z, fikr erkinligini, shaxs huquqlari va erkinliklarini konstitutsiyaviy aniq belgilagani holda, jamiyatda huquqiy madaniyatning yuksak darajasi bilan ajralib turadi. Shu sabab ham liberallashtirish faqat va faqat demokratik asoslardagina mavjud bo'ladi, aniqrog'i, g'irt demokratik rejimdan “unib” chiqadi.
Liberallashtirish, liberalizm demokratik tsivilizatsiyaning hozirgi umumdunyoviy holati global muammolar, ziddiyatlar, ehtimoli bo'lgan inqirozlar insoniyat oldida qo'yishi muqarrar yangi-yangi muammolar echimiga nisbatan mos keluvchi umumqadriyat hisoblanadi.
Ijtimoiy taraqqiyot shakli bo'lmish erkinlashtirish qator muhim komponentlarga ega. Mamlakatimizda mavjud aniq shart-sharoitlardan kelib chiqilgani holda, ushbu komponentlar quyidagicha belgilandi: