Tomonidan birinchi marta urinib ko'rilgan edi. Aerodinamika fanini rivojlantirish va uchuvchi apparatlar yasash ishiga rus olimlari D. I. Mendeleyev, I. E. lukovskiy, S. A. Chapligin, V. P. Vetchinkin, B. N. Yuryev, A. N

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI TRANSPORT VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI

“AVTOMOBIL YO‘LLARI MUHANDISLIGI”
FAKULTETI
“AVTOMOBIL YO‘LLARINI QURISH VA EKSPLUATATSIYA QILISH” KAFEDRASI
“AERODROMLARNI LOYIHALASH, QURISH VA EKSPLUATATSIYA QILISH ’’
fanidan
KURS ISHI


Bajardi: 101-19 guruh talabasi Nurmatov Azizxon
Himoyaga tavsiya qilaman: _____________
(imzo)
Himoyada qatnashgan o‘qituvchilar:

______________________________ _____________

(F.I.Sh) (imzo)

______________________________ _____________

(F.I.Sh) (imzo)


Kurs ishi rahbari: Soataliyev R
(imzo)


TOSHKENT-2023
KIRISH
Havo yo'llarida muntazam va xavfsiz tashishlarning asosiy va hal qiluvchi shartlaridan biri aeroportlar va rivojlangan havo trassalari tarmog'ining mavjudligi bo'lib, lIlar havo kemalari xavfsiz uchishi, harakatning zaruriy jadalligini ta'minlab berishga xizmat qiladi. Aviatsiya XX asrda rivojlana boshladi, lekin samolyotni (bug' dvigateli bilan) yaratishga 1885-yili dengiz zobiti A. F. Majayskiy tomonidan birinchi marta urinib ko'rilgan edi. Aerodinamika fanini rivojlantirish va uchuvchi apparatlar yasash ishiga rus olimlari D.I. Mendeleyev, I. E. lukovskiy, S. A. Chapligin, V. P. Vetchinkin, B. N. Yuryev, A. N. Tupolyev va boshqalar katta hissa qo·shgan. K. E. Siolkovskiy reaktiv uchishlar nazariyasini va raketalarni hisoblash ishlarini ishlab chiqdi. Uchuvchi apparatlar paydo bo'lishi bilan shar uchun uchishqo'nish sharoitlarini yaratish, ya'ni zaruriy uskunalar bilan jihozlangan maydonchalar tayyorlash muammosi yuzaga keldi. Bunday maqsadlar uchun dastlab shahar hududi chegarasida joylashgan tekis yer uchastkalari (ippodromlar, harbiy-o'quv poligonlari) dan foydalanilgan. Keyinchalik maxsus yer maydonlari aerodromlar qurish zarurati yuzaga kelgan. Fuqaro aviatsiyasi aerodromlari 3 toifaga bo·linadi. Birinchi toifa aerodromlari havo aloqalarining bosh bo'g'ini sifatida yirik shaharlar atrofiga joylashtirilgan. Ular angarlar, yonilg'i va moylash materiallari ombori, ta'mirlash ustaxonalari, aloqa vositalari, yorug'lik ogohlantiruvchi asboblari va boshqa maxsus uskunalarga ega bo'lgan. Ikkinchi toifaga oraliq qo'nish punkti vazifasini bajaruvchi aerodromlar kirgan. Ularda angarlar. samolyot va motorlarni ta'mirlash hamda yonilg'i-moylash materiallarini saqlash binolari bo'imagan. Uchinchi toifali aerodromlar oddiy maydonchalar bo'lib. samolyotlarning uchishi va qo'nishini ta'minlagan va majburiy qo'nishlar uchun mo'ljallangan. Sobiq ittifoqda eng birinchi havo yo'li 1923-yili Moskva - NijniyNovgorod shaharlari o'rtasida ochilgan, uzunligi 420 km bo'lgan. shundan keyin Xarkov - Odessa. Nijniy Novgorod - Kazan. TbilisiBoku, Toshkent - Olmaota, Buxoro - Dushanbe, Moskva - Xarkov kabi YO'nalishlardagi havo yo'l1arida uchishlar boshlangan. Birinchi xalqaro havo yo'lini 1922-yili «Moskva - Kaunas - Kaliningrad»