Transport vositalarini loyihalash va hisoblash

---

А.А. MUXITDINOV, O.K. QOSIMOV, R.T. XALIKOV
i P m n H v ' ■ Sr 
"
TRANSPORT VOSITALARINI 
LOYIHALASH VA HISOBLASH

---

O 'ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA 0 ‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
/
A. MUHITDINOV, O. QOSIMOV, R. XALIKOV
TRANSPORT V OSITALARINI 
LOYIHALASH VA HISOBLASH
О ‘zbekiston Respublikasi Oliy va о ‘rta maxsus ta ’lim vazirligi 
tomonidan о ‘quv qo ‘llanma sifatida tavsiya etilgan
TOSHKENT - 2014

---

UO ‘K: 629.02 (075) 
К В К 65.37 
М-93
М-93 
A.Muhitdinov, O.Qosimov, R.Xalikov. T ransport
vositalarini loyihalash va hisoblash. 0 ‘quv qo‘l- 
lanma. -Т .: «Fan va texnologiya», 2014, 188 b e t
ISBN 978-9943-4497-4-9
Ushbu o‘quv qo‘llanma avtomobil agregat, uzel va tizimlari 
konstruksiyalarini loyihalashda hamda ishlab chiqirilayotgan konstruk- 
siyalarni mukammallashtirishda hosil bo‘ladigan muammolarni yechish 
uslublarini o ‘rganishga bag‘ishlangan. Avtomobilning agregat, uzel va 
tizimlarini bir-biriga nisbatan joylashishi, tasnifi, qo‘yilgan talablar, 
ularga konstruksiyaning mosligini baholash haqida ham ma’lumotlar 
berilgan.
0 ‘quv qo‘llanma «Yer usti transport tizimlari» ta’limi yo‘nalishi 
bo‘yicha bakalavr talabalarga va uning turdosh ta’lim yo‘nalishlari 
asosidagi mutaxassisliklar magistrantlari uchun mo‘ljallangan. 0 ‘quv 
qo‘llanmadan mashinasozlik ta’lim yo‘nalishlari talabalari hamda 
avtomobil agregatlarini loyihalash va hisoblash bilan shug‘ullanuvchi 
avtomobilsozlik sanoatining muhandislari ham foydalanishlari mumkin.
UO‘K: 629.02 (075) 
KBK 65.37
Taqrizchilar:
Q.H. Qosimov - t.f.d., prof; 
R .O ‘. Shukurov - t.f.d., prof.
ISBN 978-9943—4497—4-9
© «Fan va texnologiya» наш риёти, 2014.

---

KIRISH
XX asming 60-70 yillarida «Transport vositalarini loyihalash va 
hisoblash» fan sifatida ta’limga kirib keldi. Bu fanning asosiy maqsadi 
davrning oshib borayotgan talablari asosida avtomobil agregat, uzel va 
tizimlari 
konstruksiyalarini 
mukammallashtirish 
chog‘ida 
hosil 
boMadigan masalalarni yechish uslublarini o‘rganishdir.
«Transport vositalarini loyihalash va hisoblash» fanida «Avto­
mobilning umumiy tuzilishi», «Avtomobilning ekspluatatsion xusu- 
siyatlari nazariyasi», «Avtomobilni konstruksiyalari ish jarayuni va 
hisobi» kabi maxsus fanlardan olingan bilimlar umumlashtiriladi va 
tizimlashtiriladi.
Avtomobilni yaratishda konstruktorlar, hisobchilar, dizaynerlar, 
sinovchilar, texnologlar, kompyuter dasturchilari va boshqalar ishtirok 
etadilar. Yaratiladigan avtomobil qismlarining sifati, shuningdek uning 
konstruksiyasiga sarflangan vaqt va moddiy xarajatlar mutaxassislarning 
tajribasiga hamda yangi innovatsion g ‘oyalami qo‘llashga bog'liq. 
Zamonaviy avtomobil agregat, uzel va tizimlari konstruksiyalarini 
loyihalash avtomatlashtirilgan tizimlami qo‘llash bilan amalga 
oshiriladi.
0 ‘quv qo‘llanmada avtomobil agregat, uzel va tizimlari konst­
ruksiyalarini loyihalash asoslari, avtomobilni loyihalash bosqichlari, 
avtomobilning umumiy kompanovkasi kabi ma’lumotlar berilgan. 
Shuningdek, agregat, uzel va tizimlarning zaruriyati, ularning tarkibi va 
tasnifi, ularga qo‘yiladigan talablar va ularning asoslanishi kabi 
m a’lumotlar berilgan. Agregat, uzel va tizimlardagi yuklanishlar, asosiy 
detallaming kuchlanishi va ulami aniqlash usullari keltirilgan.