Ядро физикаси маъруза матни


Download 432.25 Kb.
bet1/2
Sana07.04.2023
Hajmi432.25 Kb.
#1338897
  1   2
Bog'liq
2- Ma\'ruza Ядро хусусиятлари


АТОМ ЯДРОЛАРИНИНГ
АСОСИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ


1.1-расм. Ядро физикаси урганадиган объектлар

Анри Беккерель


Пьер Кюри ва Мария Склодовская-Кюрилар

Эрнест Резерфорд
(1871-1937)




АТОМ ЯДРОЛАРИНИНГ АСОСИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ
Ядро таркиби. Электр ва барион заряд.

  • ЯДронинг массаси ва боFланиш энергияси.

  • Ядро спини.

  • Ядронинг магнит диполь моменти.

  • ЯДро улчами ва зичлиги.

  • Ядро шакли.

  • Статистика ва жуфтлик.

  • TypFyH ва узок, яшовчи яДроларнинг NZ- Диаграммаси

1. Ядро таркиби. Электр ва барион заряд.
Инглиз физиги Эрнест Резерфорд ва унинг шогирдлари атом тузилишни урганиш максадида турли элемент атомларини уша вактда энг кучли ва энг тез учар атом снарядлари булган альфа-зарралар билан бомбардимон килдилар. Альфа зарраларнинг олтин фольгада сочилишига караб, Э. Резерфорд атом марказида массаси катта булган ядро борлигини аниклайди, яъни у айрим зарраларнинг катта бурчакларга сочилишини кузатади. Демак, зарралар уз йулида уз массасидан х,ам катта булган зарра билан тукнашади ва уз ^аракат йуналишини узгартиради. Ушбу заррани Э. Резерфорд атом ядроси деб ном берди ва тажриба натижаларини Э. Резерфорд 1911 йилда эълон килди.

1.2-расм. Альфа-зарраларнинг ядроларда сочилиши сочилиши

  • 1932 йили рус физиклари Д.Д. Иваненко ва Е.Д. Гапон биринчи булиб барча элементларнинг атом ядролари нейтрон ва протонлардан иборат деган фикрни айтганлар.

  • Немис физиги В. Гейзенберг бу гипотезани назарий жи^атдан исботлаб берди.

  • Протон ва нейтроннинг массалари бир- бирига я^ин булиб, электрон массасидан тахминан 2000 марта ката яъни:

Mp=1836,15me, Mn=1838,68me .

  • Протон мусбат зарядланган заррача ва унинг абсолют ^иймати электрон зарядига тенг.

  • Нейтрон электр зарядига эга эмас.

  • Атом ядросининг таркибига кирган протон ва нейтронларга нуклонлар дейилади.

  • Нуклон сузи лотинча булиб, у ядро деган маънони билдиради.

  • Протон ва нейтронларни атом ядродсида ушлаб турадиган кучга ядро кучи дейилади.

Ядродаги протонлар сони Z элементнинг тартиб номерига, протон ва нейтронларнинг умумий сони эса масса сонига тенг:
A=Z+N (1.1) бунда A - масса сони, Z - протонлар сони, N - нейтронлар сони. Турли ядроларни белгилашда
ZAX
Изотоп

  • Протонлар сони Z бир хил, биро^ масса сонлари турлича, яъни N нейтронлари сони турлича булган ядроларга изотоплар дейилади.

  • 233u, 235u, 238U -уран изотоплари.


H



Изобарлар

  • Масса сонлари А бир хил протонлар сони эса Z ^ар хил булган атом ядролаига изобар ядролар дейилади.

  • 10Ве, 10В, 10С - бериллий, бора ва углеродларнинг изобарлари

Изотонлар

  • Нейтронлар сони N бир хил, протонлар сони Z эса ^ар хил булган атом ядроларигаизотон ядролар дейилади.

  • 19Ne, 18F, 17O, 16N

«кузгу» ядролар
33H (1Р + 2n) - H (2p + 1n) JBe3 (4p + 3n) - }Li4 (3p + 4n)

Download 432.25 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling