' ~ в q \s s» «sharq» nashriyot-matbaa
Download 5.57 Mb. Pdf ko'rish
|
abdulla kakhkhor utmishdan estaliklar
|
vnpr
i: ; O'z bckiston MI NATLIB.UZ Hech kim Olim buvaga task in -tasalli ber- masdi, aksincha kim dir baqirib: — Shayton arav a m inadigan odam dan yaxshilik chiqmaydi, u r bo4yniga! — dedi. Olim buva boshini quyi solib eshik oldida tu rg an dadam ning yonidan оЧагкап, qo‘lini paxsa qilib baqirdi: — M ening qizim ni ko‘chada sanqib y u r gan qanjiq deb o'ylaganm iding? H o4 it! Qay- tib yuzingga qarasam xotinim uch taloq! — dedi-yu, hovlisiga kirib ketdi. Dadam ko4rp ala rn i otyo'lakdan olib hov liga kirdi. Ayam boshini devorlarga urib, sochlarini yulib y ig 4la r edi. Dadam boyagi y a n to q v o q easin i a y tib , ay a m n i y u p a t- moqchi bo4ldi: — Cholning q ulog4ig a h o zir gap kir- maydi, og4ziga so4z olib qo4ydi, m ayli, ke yin biladi, uyalib qoladi, — dedi. Ayam birdan y ig 4idan to 4xtadi. — Siz uyaling, b ir m o4m inning xotiniga ko4z olaytirgani siz uyaling! — dedi. Dadam unga b ir x o 4m rayib qaradi-da, indamadi, indamay ko4chaga chiqib ketdi. Dadam kechki payt qaytib keldi, Qo4sh- ariq degan mahalladan uy topib, eshak-arava olib kelibdi. vKo4chko4ronim izni eshakara- vaga ortib Qo4shariqqa ko4chdik. «INDAM AS» Qo4shariq m ahallasi guzardan ancha nari, ko 'ch a ik k ita k a tta -k a tta a riq o4ta d ig an d a ra x tz o rg a borib ta q alg a n , biz ija ra g a olgan hovli shu d a ra x tz o rd a n b eriro q d a 18 NATLIB.UZ ekan. H ovlini ко4rib ayam suyunib ketdi: b ir tu p k attak o n tu t, pachaqroq bo‘lsa ham a y v o n , t o ‘qqiz y o g ‘o c h lik v a s s a -b o ‘y ra y o ru g ‘ uy... N a m o z g a rg a y a q in k o ‘c h a d a b o la la r ch u g ‘u rlash ib qolishdi. Chiqdim . Bolalar m ening uchun yangi «Oq te ra k m i, ko‘k te r a k » o ‘ynashayotgan ekan. Bu o‘yinda bolalar orada yigirm a-o‘ttiz qadam masofa qoldirib ikki safga tiz ilish ar, qo‘l ushlashib tu r is h a r , sa fn in g b o sh lig ‘i q a rsh i safg a qarab: «Oq terakm i, ko‘k terak, bizdan sizga kim kerak ?» d erk an ; q a rsh i tom o n n in g boshlig‘i «falonchi k e ra k » deganda nomi aytilgan bola safdan chiqar ekanu yugurib borib o‘zini jon-jahdi bilan q arsh i safga u ra r ekan; shunda safn i uzolsa g ‘olib bola m ag‘lub safdan b ir bolani yetaklab kelar, safn i uzolm asa o‘zi shu safda qolib k etar ekan. Men Olim buva m ahallasida bolalar qatoriga kirib qolganim uchun dadil borib safga qo‘shildim . Q anchadan-qancha bolalar q a r s h i s a f n i b u z ib b o la o lib k e l d i, qanchadan-qanchasi safn i buzolm ay qolib ketdi. Orziqib kutdim : m eni ham «kerak» desa, men ham yugurib borib safn i buzsam , bola yetaklab kelsam ... Biroq meni hech kim «kerak» dem adi. Bu bolalar m ening nom im ni bilm asligi esim ga kelmabdi. Bolalar charchab о4yin buzilganda narigi tom onning boshlig4i — ham m adan ko'proq shovqin solib yelib y u g u rg an bola meni payqab oldim ga keldi, m enga boshdan-oyoq razm soldi-yu, birdan: — Kelgindi! — deb urgani qo4l ko4tardi. 19 NATLIB.UZ — 0 ‘zing kelgindisan! — dedim ehti- yotdan orqaga chekinib. Bola b ir ir g ‘ib m ening kallam ga qo‘yib yubordi. Men javob qilolm adim , qarasam , boshqa bolalar ham urm oqchi bo‘lib, ilonni ko‘rg an chum chuqday atro fim d a ch u g ‘ur- lashib tu rish ib d i. Shu payt bizni kuzatib tu rg a n kichkina salla, uzun m alla to ‘nli novcha b ir chol: — Qo‘yinglar, bolalar, tegm anglar, kel gindi bo‘lsa o‘zi bo‘libdim i, xudo qilgan, — dedi. B olalar d arro v ta rq a lish d i. «K elgindi, kelgindi it» , degan gapni Olim buvadan eshitganim da buning haqoratdan tash q ari yana odam h azar qiladigan m a’nosi ham borligini bilm agan ekanm an, cholning bu gapi boshim dan kirib, tovonim dan chiqib ketdi. H o v lig a k ir d im . Bu g a p n i a y a m g a aytm adim , ichim ga soldim . Shundan keyin ko‘chadan, bolalardan ham, odam lardan ham ko‘nglim qoldi. A yam tu q q a n d a n keyin dardga chalinib, «uy qizi» bo‘lib qolganim ham chandon malol kelmadi. Ayam 0 ‘lm asoyni tuqqanidan keyin tez o‘n g ‘arilm ad i, uzoq yotib qoldi. Qo‘shni x o tin la r non yopib b e ris h a r, k ir-c h irg a q arash ar edi. R o‘zg‘orning boshqa ish lari mening bo‘ynim ga tushdi: uy va hovlini h ar kuni ikki m ahal supuram an, dalaga chiqib k o ‘ta rg a n im c h a o ‘tin o rq a la b k elam an , d ad am g a o v q at p is h irg a n i q a ra s h a m a n , idish-tovoq yuvam an, suv tash im ay m an , 0 ‘lm asoyning la tta -p u tta sin i yuvam an... 20 NATLIB.UZ Ayam ni h ar kuni yoki kun osha peshinga yaqm d ard tu ta d i: a w a l xo‘p chanqaydi, keyin qo‘llarin in g tom iri to rtish a d i. Ayam panjasini yozish em as, h atto og‘zini ochol- mas, ja g ‘i qotib qolar edi. Dadam tabib olib kelmoqchi bo‘lganda ayam ko‘nm adi: «Hov- lim izda ziyon bor, ham m asi shundan», dedi. U b ir kuni kechqurun darchadan tashqariga qarab yotgan ekan, tu tn in g ostidagi devor- n in g ra x n a s id a n h o v lim izg a b itt a q o ra echki oshib tushibdi, tushibdi-yu, tushgan joyida g ‘oyib bo‘libdi. A yam ning nazarida qora echki jin bo‘lishi kerak, kasalligining boshini shundan ko‘ra rd i. Dadam q u r’on, av ro d so tib olib u n in g y o s tig ‘i o stig a qo‘ydi. B ularning hech biri foyda qilm adi — dard tu tis h in i qo'ym adi. Birov dadam ga: «U charm axsum ga o‘q itin g , nafasi o‘tk ir» , debdi. Bu odam ju d a zo‘r , duoning kuchi b ila n q u lf o ch ad ig an azayim xon b o ‘lib, ay tilg a n joyga b ir zum da yetib borgani uchun «Ucharm axsum » deb nom chiqargan ekan. Dadam borib shu azayim xonni olib keldi. U charm axsum haqiqatan yelday kelib uyga k ird i, yuziga doka tu tg a n ayam dan beriroqqa cho‘kkalab, b esh ik terv at singari tebranib m ayin tovush bilan o‘qiy ketdi. Maxsum kichkinagina, ozg‘in, siyrak soqoli- y u , q o p -q o ra c h o ‘t i r y u z id a n y o s h in i chamalab bo‘lm aydigan, lekin og‘zida biron- ta ham tis h i yo‘q, ko‘zlari yum aloq va rav- shan b ir odam edi. M axsum besh-olti m arta keldi. U kelm agan v aq tla rd a men uyiga borib duo yozilgan qog‘ozlar olib kelardim . Ayam bu qog‘ozlarni suvda ezib ichardi. 21 NATLIB.UZ M axsum b ir kelishda to ‘qqizta qori bola bilan keldi. B ular ayam ning ikki tom oniga o‘tirib uzoq o‘qishdi, dam solishdi, keyin bilishim cha, b u la r ayam ni «chilyosin» qi- lishgan, «chilyosin» uzoq yotgan kasalni yo uyoqli, yo buyoqli q ila r ekan, hayri- yat, ayam ni buyoqli qildi. Ayam bir-ikki h aftad an keyin biroz o‘n g ‘arilib o‘rn id an tu rd i. Ayam 0 ‘rn id a n tu rg a n id a n keyin m ahal lad an b ir q an ch a x o tin -x a la j ta o m ilg a ko‘ra , h a r b iri to p g a n -tu tg an in i k o ‘ta rib «sichqon su rd i» g a k iris h d i, o ‘zla ri osh- ovqat qilishdi. B ularning ko‘pchiligi xush- chaqchaq x o tin la r ekan, sem iz b ir x o tin ayam ning qo‘lini ushlab lo‘lichasiga rom ochdi: Download 5.57 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|