№ hujjat ҳ O`z. Varaq Sana imzo varaq 5321400 ngkst

Bajardi
: 
Ochilova D.U. 
modifikastiyalarini ishlab chiqarishga olib keladi. Jarayonning bu yangi 
modifikastiyalari asosan og’ir turdagi uglevodorodli xomashyoning piroliziga 
mo’ljallangan. Pirinstipial yangi jarayonlar qatoriga birinchi navbatda 
quyidagilar kiradi:
– geterogen katalizatorlar ishtirokida piroliz (katalitik piroliz);
– gomogen inistiirlaydigan qo’shimchalar ishtirokida piroliz;
– gaz holidagi issiqlik tashuvchilar qo’llanadigan yuqori haroratli piroliz;
– metall va ular tuzlar suyuqlanmasida piroliz; 
– termokontaktli jarayonlar.
Tekshirilgan katalizatorlardan kaliy vanadat, indiy oksidi, temirxromli 
oksidi (88 % Fe
2 
O
3
+ 7 % Cr
2
O
3 
) va boshqa katalitik piroliz jarayonida eng 
katta faollikni ko’rsatadi. 
Koks hosil qilishni kamaytirish uchun katalizator tarkibiga modifikatorlar 
K
2
SO
3
, K
2
SO
4
, Fe(NO
3
)
2
va N
3
VO
3
ni kiritishni tavsiya etadilar. Dastlabki 
xomashyoni odatdagi pirolizdagi kabi, suv bug’i bilan suyultiriladi, ammo 
katalitik jarayonda suv bug’i uglevodorodli xomashyoli parstial bosimini 
nafaqat pasaytiradi balki uglevodorodlarning parchalanish reakstiyalarida 
qatnashib o’zgarish darajasini oshiradi.
Faraz qilishlaricha suv katalizator yuzasida dissostiativ adsorbstiyaga 
duchor bo’ladi va faol radikallarni qo’shimcha generastiyalaydi (hosil qiladi). 
Oddiy haydash benzinlarining geterogen – katalitik pirolizi nokatalitikga 
qaraganda pastroq haroratda 830–840 
0
C o’rniga 780 
0
C) amalga oshadi va 
alkenlar chiqishining yig’indisi odatdagi piroliznikiga qaraganda 10 % ga 
yuqori bo’ladi (53 % o’rnida 60 –63 %). Vakuumli gazoyl kabi og’irroq neft 
frakstiyalarning katalitik pirolizini dastlabki gidrokreking bilan o’tkazishni 
tavsiya etiladi.
Inistiirlangan jarayonda piroliz reakstiyasining gomogen inistiatorlari 
sifatida bir qator moddalar: galogenlar va galogensaqlagan moddalar (asosan 
NSl), vodorod va organik moddalar peroksidlari, oltingugurt va oltingugurt 
saqlagan moddalar, vodorod va termik parchalanishda vodorodni hosil 
qiladigan moddalar o’rganilgan va taklif qilingan. Inistiatorlarni qo’llash 
xomashyo parchalanishining birlamchi reakstiyalarini tezlatishga va etilenning 
chiqishini oshirishga imkon beradi. Vodorod ishtirokidagi pirolizni ( 
gidropiroliz) vodorodning 2,0 –2,5 MPa bosimi ostida o’tkazishini tavsiya 
etadilar. Alkenlar gidrokrekingining oldini olish uchun ta’sirlashuv vaqti 0,1 s 
atrofida bo’lganda harorad 800 –900 
0C
bo’lishi kerak. Vodorod jarayonning 
inistiatori sifatida ta’sir qiladi, etilenning chiqishini oshiradi. Hamda koks hosil 
qilishni va pirokondensatning og’ir frakstiyalari chiqishini pasaytiradi. Bu 

---

№ hujjat 
ҳ 
O`z. 
Varaq 
Sana 
imzo
varaq 
5321400 – NGKST
Fozilov S.F.
Rahbar: