& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti


So`z dizbeginin` basqa til birliklerinen ay


Download 1.82 Mb.
bet123/231
Sana18.02.2023
Hajmi1.82 Mb.
#1213826
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   231
Bog'liq
Қаракалпак тили китап

So`z dizbeginin` basqa til birliklerinen ayιrmashιlιg`ι
Dizbeklesip kelgen so`zlerdin` barlιqι derlik so`z dizbegi bola bermeydi.sιrtqι du`zilisine qarag`anda so`z dizbegine uqsas so`zler ju`da` ko`p .Mιsalι: tas ko`mir,miynet ku`n,poshsha torg`ay,aq Sarι,buwday ren` ,uzιn boylι,qιzιl shalg`ιshlι so`ylep boldι,alιp ketti,qulaq saldι,kewli pitti, awzιn ashpadι, gewgim tu`sti, qas qaraydι,iyni tu`siw,ko`zdi ashιp jumg`ansha,t.b.sιyaqlι so`zler eki yamasa birneshe so`zlerdin` dizbeginde kelgen menen so`z dizbegi bola almaydι.Olar bir leksikalιq ma`nige barabar leksikalιq birlikti bildiredi.Bul so`zlerdin` arasιnda sintaksislik baylanιs joq,olar dara so`zler sιyaqlι bir intonatsiya basιmιnda aytιlιp,bir so`z ma`nisindegi qospa so`z ha`m turaqlι dizbekke aylang`an.Ga`p ishinde qospa so`z ha`m turaqlι dizbekler so`z dizbeginin` bir sιn`arι bolιp keledi.Mιsalι.uzιn boylι adam,shubar ala sιyιr ,a`n`gimesin aytιp boldι,ko`zdi ashιp jumg`ansha ketip qaldι,jaydιn` ishi suw serpkendey tιm-tιrιs boldι.t.b.
Demek so`z dizbegi basqa til birliklerinen to`mendegidey o`zgeshelikleri arqalι ayιrιlιp turadι.
1.So`z dizbeginin` sιn`arlarι ma`nilik jaqtan belgili nominativlik tu`siniklerdi bildiredi,al qospa so`z ha`m turaqlι dizbekler(frazeologiyalιq dizbekler)neshe so`zden du`zilse de ha`mmesi bir tu`sinikti an`latadι.
2.So`z dizbeginin` sιn`arlarι sintaksislik xιzmeti jag`ιnan ha`rqaysιsι ga`p ag`zasι xιzmetin atqaradι, qospa so`z ha`m turaqlι dizbekler neshe so`zden du`zilse de ga`pte bir ag`zanιn` xιzmetinde keledi.
So`z dizbeginin` du`zilisi
So`z dizbekleri ma`nili eki yamasa birneshe so`zlerden du`ziliwine qaray jay ha`m qospa so`z dizbegi bolιp ekige bo`linedi.

Download 1.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   231




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling