& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti


Download 1.82 Mb.
bet139/231
Sana18.02.2023
Hajmi1.82 Mb.
#1213826
1   ...   135   136   137   138   139   140   141   142   ...   231
Bog'liq
Қаракалпак тили китап

Tolιqlawιsh
Is-ha`rekettin` zatlιq ma`nide tu`sindiretug`ιn ekinshi da`rejeli ag`zag`a tolιqlawιsh delinedi.
tolιqlawιshlardι anιqlaw belgileri:
1. tolιqlawιsh ga`ptin` du`zlislik sxemasιn du`ziwge qatnaspaydι, sonlιqtan ga`ptin` ekinshi da`rejeli ag`zasι dep ataladι.
2. barιs, tabιs, shιg`ιs, orιn seplik qosιmtalι ha`m tirkewishli zatlιq ma`nidegi atawιsh so`zlerden boladι.
3.O`zi qatnasιlι so`z benen basqarιw,geyde jupkerlesiw (tabιs sepliginin` jasιrιn jalg`awιnda) usιlιnda baylanιsadι.
4. Tiykarιnan atlιq so`zlerge qoyιlatug`ιn seplik qosιmtalι sorawlarg`a juwap beredi.
Tolιqlawιshlar to`mendegi so`z shaqaplarι arqalι bildiriledi:
1. tolιqlawιsh , ko`binese zatlιq ma`nidegi seplik qosιmtalι atlιq ha`m almasιqlardan boladι: Danalar ilimdi mal-du`n`yadan abzal ko`redi.Ana, men sag`an minnedarman. Men onι Keshe ko`rdim.
2. Atlιq ma`nisindegi kelbetlik,sanlιq ha`m feyil so`zler arqalι bildiriledi.
mιs: Aqιllιg`a ga`p aytsan` ko`p keshikpey pitedi. Olar o`sip-o`rlewdi,bekkemleniwdi biledi. Bilegi juwan birdi jιg`adι, bilimi ku`shli mιn`dι jιg`adι.Ayag`ι u`lken sιyg`anιn kiyedi,ayag`ι kishkene su`ygenin kiyedi.
3. Atawιsh so`zlerge haqqιnda, tuwralι, jo`ninde, menen, ushιn tirkewishlerinin` dizbeklesiwinen de boladι.
Mιs: Sa`nem qιzι tuwralι Ko`p oylanatug`ιn boldι. Men bul haqqιnda hesh na`rse ayta almayman. Ba`rimiz de mal menen adambιz. Men To`rtku`lde ju`rip usι shaydι siz ushιn aldιm.
Tolιqlawιsh grammatikalιq bildiriliw ha`m ma`nisine qaray, tuwra tolιqlawιsh ha`m qιya tolιqlawιsh bolιp ekige bo`linedi.

Download 1.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   135   136   137   138   139   140   141   142   ...   231




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling