& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti

Qaratpa ag`zanιn` intonatsiyasι ha`m irkilis belgiler.
Qaratpa ag`zalar orιn ta`rtibi jag`ιnan ga`ptin` basιnda,ortasιnda ha`m aqιrιnda kele beredi.Qaysι orιnda kelse de, olar intonatsiya arqalι bo`linip aytιladι.Mιs;Mexanizator, ma`rtlik iste jawlan ur. So`zge tu`sinbey,Jelgeldi ag`a, ku`lsen` ku`le ber.Quwan,basqanι da quwant, orιs qιzι Gu`lzar
Qaratpa ag`zalardιn` irkilis belgisi orιn ta`rtip ha`m intonatsiyasιna qaray to`mendegishe qoyιladι.
1.Qaratpalar xabar ga`plerde pa`s intonatsiya menen aytιladι.Qaratpadan keyingi pauza qιsqa boladι.Bunday jag`dayda qaratpa ag`zadan keyin u`tir q-ι.Mιs;Balalarιm ,men bul minberde bunnan jigirma jιl ilgeri bir so`ylegen edim.
2.Qaratpa ag`za soraw ga`plerdin` quramιnda kelgende, biraz ko`terin`ki dawιs penen aytιladι,qaratpadan keyingi pauza sozιn` qιlaw boladι:Balam ,o`tken aqsham qayda boldιn`7
3.Ku`shli emotsinal-ekspressivlik ma`nige iye bolg`an u`ndew ha`m buyrιq ga`plerde qaratpa ag`zalar ku`shli intonatsiya menen aytιladι.Mιs:Allayar qayt keynin`e.---Apa,tilin`di tart,endi jetti.
Qaratpa ag`zalar barlιq jag`dayda ga`p ishinde u`tir arqalι bo`linip jazιladι.Olar ga`ptin` basιnda kelse keyninen,ortada kelse eki jag`ιnan,keyninde kelse aldιnan u`tir qoyιladι:
Suban,sen qalay dep oylaysan` ,bizler baxιtlι bolarmekenbiz,ya?—dedim.O`zin` bilesen`,Eseke,qosιq penen sazdι olar maqulko`rmeydi.Bul aytqanιn` bolmas,otag`asι
An`latιw: Qaratpa ag`zanιn` aldιnda a`y,ha`y,ha pay sιyaqlι tan`laq so`zler yamasa qosιmsha ma`niberiwshi janapaylιq xιzmettegi so`zler kelse,tutas bir intonatsiya menen aytιladι ha`m arasιna u`tir qoyιlmaydι.Mιsalι;Ha`y jasawιllar,tart qιlιshtι.Tiyme atama O`temurat ata ,ha O`temurat ata,xabarlas.Pay,apajanay,sol na`r-sege kewil bo`lgendey ha`zir menin` waqtιm joq .A`y a`ziz,bilip qoy,dos dostιn` qasιnda bolsa da yaki uzaqta bolsa da ,olar bir-birine ko`zqarasιn o`zgertpeydi,bir-birinin` sadιqlιg`ιna quwanιp ju`redi