& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti


Download 1.82 Mb.
bet188/231
Sana18.02.2023
Hajmi1.82 Mb.
#1213826
1   ...   184   185   186   187   188   189   190   191   ...   231
Bog'liq
Қаракалпак тили китап

&Bag`ιnιn`qι qospa ga`plerdin` stillik o`zgeshelikleri
Ma`selen: qurιlιs boyιnsha «Men haqιyqatlιq jen`etug`ιnlιg`ιna isenemen» ken`eytilgen jay ga`p, al onιn` ma`nisi «men isenemen», «haqιyqatlιq jen`edi» degen eki jay ga`ptin` ma`nisin an`latιp tur, yag`nιy jay ga`p qospa ga`ptin` sinonimlik sιn`arι retinde kelip tur. Al sol, jay ga`ptegi ulιwma ma`ni «Haqιyqatlιq jen`etug`ιn bolg`anlιqtan, bizler og`an isenemiz» tu`rinde bag`ιnιn`qιlι qospa ga`p arqalι da beriliwi mu`mkin. Demek, qospa ga`p, olardιn` bag`ιnιn`qιlι ha`m dizbeklitu`rleri tek grammatikalιq jaqtan g`ana emes, al mazmunnιn` beriliwi, yag`nιy stillik jaqtan da tu`rlishe bolιp keler eken. Onιn` u`stine qospa ga`ptin` quramιndag`ι ha`r qanday bag`ιnιn`qιlι ga`p qospa ga`p bildiretug`ιn pu`tin mazmung`a qosιmsha ma`nilik ha`m stillik jaqtan anιqlιq beredi, tolιqtιradι, sιpatlaydι. Solay eken onda bag`ιnιn`qι qospa ga`p pikir alιsιw jag`dayιnda stillik jaqtan ayrιqsha xιzmet atqarιw mu`mkinshiligine iye degen so`z.
Bag`ιnιn`qι qospa ga`plerde bag`ιnιn`qι ga`p penen bas ga`pti baylanιstιrιwshι formalar ha`m so`zler tek g`ana grammatikalιq xιzmet atqarιp qoymastan, ulιwma mazmung`a ta`n ma`nilik ha`m stillik xιzmet atqarιp turadι: Oqιwshιlar tolιq bolmag`anlιqtan, jιynalιstι erten`ge qaldιrιw kerek boldι. Men ιrasιn aytsam, ol isenbeydi. Azamat barg`annan keyin, Jumabay qaytιp kelmekshi ha`m t.b
Bag`ιnιn`qlι qospa ga`ptin` tu`rleri
Bag`ιnιn`qlι qospa ga`pler quramιndag`ι jay ga`plerdin` ma`nilik qatnasιna qaray 8 tu`rge bo`linedi.
Sιn ha`m salιstιrmalι bag`ιnιn`qιlι qospa ga`p
Bag`ιnιn`qι ga`pi bas ga`ptegi is-ha`rekettin` qalay islengenin`, sιnιn bildiretug`ιn qospa ga`pke sιn bag`ιnιn`qιlι qospa ga`p dep ataladι.Sιn bag`ιnιιn`qιlι qospa ga`ptin` bag`ιnιn`qι ga`pi bas ga`pti sιpatlaw ma`nisine qaray qalay?qa`ytip?degen sorawlarg`a juwap beredi.
Sιn bag`ιnιn`qιlι ga`ptin` bayanlawιshι to`mendegi so`zlerden bolιp,bas ga`p penen baylanιsadι;

Download 1.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   184   185   186   187   188   189   190   191   ...   231




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling