Mιsalι: Ol su`wret saldι. Olar qosιq ayttι. kimler? Kim
Sιpayι so`ylewde men, sen almasιqlarιnιn` ornιna biz, siz almasιqlarι qollanιladι.
Betlik almasιqlarιna –lar,Ler ko`plik qosιmtalarι jalg`anadι .ko`plik qosιmta ol, almasιg`ιna jalg`ang`anda ,tu`birdegi l, ha`ribi tu`sip qalιp jazιladι .
Betlik almasιqlarι seplik qosιmtalarι menen tu`rlenedi.
Betlik almasιqlarιna –niki ,nιki ,diki ,dιki ,tartιm qosιmtalarι jalg`anadι .bul
qosιmtalar ,men, sen ,ol, almasιqlarιna jalg`ang`anda ,so`z tu`birindegi n,l, ha`ripleri tu`sip qaladι .meniki ,senki
,oniki ,ko`plik tu`rinde ,diki,diki ,bizlerdiki ,sizlerdiki ,olardiki ,
egerde –nιki ,niki, qosιmtalarι biz, siz, betlik almasιqlarιna jalg`ansa,qosιmtanιn` birinshi ha`ribi tu`sip
qalιp aytιladι ha`m solay jazιladι biziki,siziki.
-Nιki/-niki qosιmtalarι jalg`ang`an betlik almasιqlarι menshiklilik ma`ni an`latadι. Kitap meniki, da`pter senniki I bet : men, biz, bizler. II bet: sen, siz, sizler. III bet: ol, olar.
2. O`zlik almasιg`ι
Zatladι ha`m basqa da na`rselerdi anιqlap ,tastiyqlap ko`rsetetug`ιn o`z so`zine o`zlik almasιg`ι delinedi .O`zlik almasιg`ι ataw formasιnda qollanιlg`anda ,ko`binese tartιmlang`an atlιqlardιn` aldιnda keledi ha`m sol so`zdin` anιqlawιshι xιzmetin atqaradι. Mιsalι;Ha`r birimiz bul ullι atlanιsta o`z ornιmιzdι belgilewge tιrιsamιz.
O`zlik almasιg`ι ko`plik,tartιm,seplik qosιmtalarι menen u`sh bette tu`rlenedi,seplenedi.
Mιsalι;O`zimmen,o`zimsen`,o`zi,o`zlerimiz.o`zlerin`iz,o`zleri.
O`zlik almasιg`ι seplik qosιmtalarι menen tu`rlengende,tartιm jalg`awlι tu`rinde qollanιladι.O`zlik almasιg`ι betlik almasιg`ι menen dizbeklesip te qollanιladι.
Bunday jag`dayda o`zlik almasιg`ι tartιm jalg`awlι keledi de,ko`binese ataw formasιnda turadι;men o`zim,sen o`zin`,ol o`zi,biz o`zimiz,siz o`zin`iz,ol o`zi
Do'stlaringiz bilan baham: |