£ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й в а

imzolandi. Buxoro amirligi Rossiyaning vassaliga, ya’ni xorijiy mamlakatlar bilan 

mustaqil aloqalar qilaolmaydigan davlatga aylantirildi. Sulhga binoan Xo’jand, O’ratepa, 

Jizzax, Samarqand, Kattaqo’rg’on Rossiya imperiyasi tarkibiga kiritildi, amir oltin 

hisobida 125 ming tilla (500 ming rubl) tovon to’lash, rus savdogarlari uchun amirlikda 

qulay sharoit yaratish majburiyatini oldi. Bunday bosqinchilik, talonchilik sulhi aholi 

yuqori tabaqa vakillarining nafratini kuchaytirdi. Abdumalik, Jo’rabek va Bobobek 

kuchlari nafaqat bosqinchilarga, shuningdek, amir Muzaffarga qarshi ham qaratiladi. Ular 

Abdumalikni amir deb e’lon qiladilar. Amir Muzaffar endi bosqinchilarga emas, fon 

Kaufman yordamida o’z vatandoshlariga qarshi urushga kiradi va 1870 yil avgustda 

ularni kuch bilan bostirib, o’z taxtini saqlab qoladi. Shahrisabz va Kitob bekliklari amirlik 

tarkibida qoladi. 

Rossiya hukumati o’zining O’rta Osiyodagi bosqinchilik harakati bilan G’arb 

mamlakatlari, jumladan, Angliya bilan munosabatlarni keskinlashtirmaslik tadbirlarini 

ham ko’rdi. Rossiyaning Londondagi elchisi F.I.Brunov va Angliya tashqi ishlar vaziri 

lord Klarendon o’rtasida bo’lgan muzokaralar bunga misol bo’la oladi. Ular Turkiston 

«bufer» poyasi, ya’ni O’rta Sharqda Rossiya bilan Angliya erlari o’rtasida birini-biriga 

tutashtirmaydigan betaraf hudud masalasini muhokama qildilar. 1873 yilda Angliya va 

Rossiya o’rtasida Afg’onistonning Angliya ta’sirida bo’lishi, uning shimoliy qismi va 

Amudaryo bo’ylari «betaraf hudud» bo’lib qolishi to’g’risida bitim imzolanadi. Bu bitim 

---

 

178

Rossiya imperiyasiga endi Xiva xonligi taqdirini hal qilishga kirishishga qulay imkoniyat 

yaratdi.