Ў збекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

шарнирли боғланишли иншоотлар.
2) 
бикр боғланишли иншоотлар.
3) 
комбинацияли боғланишли иншоотлар.  
Шарнирли боғланишли иншоотларга ф е р м а л а р мисол бўлса (2.3-
расм, д), бикр боғланишли иншоотларга р а м а л а р киради (2.3-расм, в). Ҳам 
шарнирли, ҳам бикр боғланишли бирикмалардан 
ташкил топган иншоотлар к о м б и н а ц и я л и 
боғланишли 
иншоотлар 
дейилади. 
Бундай 
иншоотларга балка ва шпренгелдан ташкил топган 
ш п р е н г е л л и б а л к а мисол бўлади (2.7-
расм). 
 
IV. Иншоот элементларининг жойлашишига кўра ясси ва фазовий 
системаларга бўлинади. 
 
Иншоот ва унга қўйиладиган юклар бир 
текисликда бўлса, бундай иншоотлар я с с и
с и с т е м а л а р дейилади (2.3-расм, б, в, г, д ва е). 
Агар иншоот элементлари турли текисликларда 
жойлашган бўлса, у ф а з о в и й с и с т е м а
дейилади (2.8-расм). 

V. 
Иншоотлар 
таянч 
реакцияларининг 
йўналишига кўра ҳавонли ва ҳавонсиз системаларга бўлинади. Вертикал 
юклар таъсирида бўлган иншоотларнинг таянчларида вертикал ва горизонтал 
йўналишларда реакциялар ҳосил бўлса, у ҳ а в о н л и с и с т е м а дейилади. 
Масалан 2.3-расм, г даги арка ҳавонли системага киради. Агарда вертикал 
юклар таъсирида бўлган иншоотларнинг таянчларида факат вертикал 
йўналишларда реакциялар ҳосил бўлиб, горизонтал йўналишларда реакциялар 
ҳосил булмаса, унга ҳ а в о н с и з с и с т е м а дейилади. Масалан 2.3-
расм, б даги балка, 2.3-расм, д даги ферма ва 2.3-расм, е даги кўп ораликли 
балка, ҳавонсиз системаларга киради. 
 
3. Иншоот таянчлари ва уларнинг турлари.