0-Buyruqlar tizimi, operandlarning(78-96). docx

Buyruqlarning formati. Odatdagi buyruq, umumiy holda, quyidagilarni
ko'rsatishi kerak:
bajarilishi oshirilishi kerak bo'lgan operatsiyani;
operatsiya bajariladigan dastlabki ma'lumotlarning (operandlarning)
manzillarini;
operatsiya natijasi joylashtirilishi kerak bo'lgan manzilni.
Shunga ko'ra, buyruq ikki: amal va manzil qismidan iborat (6.13-rasm).
6.13-rasm. Buyruq tuzilishi
Buyruq formati uning tuzilishini, ya'ni butun buyruq uchun ajratilgan ikkilik
raqamlar sonini, shuningdek, alohida buyruq maydonlarining soni va joylashishini
belgilaydi. Maydon - bu buyruq komponentini kodlaydigan ikkilik raqamlar to'plami.
HM yaratishda buyruq formatini tanlash kelajakdagi mashinaning ko'pgina
xususiyatlariga ta'sir qiladi. Mumkin bo'lgan formatlarni baholashda quyidagi
omillarni hisobga olish kerak:

---

95
turli xil buyruqlarning umumiy soni;
buyruqning umumiy uzunlibi;
buyruq maydonlarining turi (belgilangan yoki o'zgaruvchan uzunlik) va ularning
uzunligi;
dekodlashning soddaligi;
manzillanishi va manzillash usullari;
buyruqlarni dekodlash va bajarish uchun uskunalar narxi.
3-ma’ruza uchun adabiyotlar ro’yxati
1. Баденко В.Л. Высокопроизводительные вычисления. Учебное пособие.
СПб. Изд. Политехнического университета. 2010. -180 с.
2. Таненбаум Э., Остин Т. Архитектура компьютера // 6-е издание. СПб.:
Питер, 2013. — 811 с
3. Мусаев М.М. ―Процессоры современных компьютеров. Тошкент.:
―Aloqachi nashriyoti, 2020 yil. 12 bob 512 bet. – Oliy o’quv yurtlari uchun
qo’llanma.
4. Юнусов Ж.Ю., Абасхонова Х.Ю., Рақамли қурилмалар ва микропроцессор
тизимлари. Касб –хунар коллежлари учун ўқув қўлланма. Т.-Молия
иқтисод, 2010й-256 в.
3-mavzu uchun nazorat savollari
1. Kompyuterning buyruqlar tizimi nimalarni o’z ichiga oladi?
2. Kompyuterning buyruqlar tizimi arxitekturasining umumiy xarakteristikasi
qanday savollarga javob berishdan iborat?
3. Buyruqlar tizimi arxitekturasini qanday sinflarga ajratish mumkin?
4. Buyruqlar tizimi arxitekturasini klassifikatsiyalashning asosiy ko'rsatkichlari
nimalardan iborat?
5. Buyruqlarning 
tarkibi 
va 
murakkabligiga 
ko'ra
BTA 
qanday
klassifikatsiyalanadi?
6. Operandlarni saqlanish joyiga ko'ra BTA qanday klassifikatsiyalanadi?
7. Stekli arxitekturaning ishlash prinsipi qanday?
8. Akkumlyator arxitekturasining ishlash prinsipi qanday?
9. Registrli arxitekturaning ishlash prinsipi qanday?
10.Kompyuterlarda ifodalanishi mumkin bo‘lgan ma’lumotlarning qanday turlari
bor?

---

96