0-Buyruqlar tizimi, operandlarning(78-96). docx

Akkumlyator arxitekturasi. Akkumlyatorga asoslangan arxitektura tarixan
dastlabki arxitekturalardan biri sifatida paydo bo'lgan. Unda protsessorda arifmetik
yoki mantiqiy amal operandlaridan birini saqlash uchun maxsus registr -
akkumulyator mavjud. Amaliyot natijasi ham xuddi shu registrga kiritiladi.
Operandlardan birining manzili oldindan aniqlanganligi sababli, ko'rsatmalarni qayta
ishlashda faqat ikkinchi operandning joylashishini aniq ko'rsatish kifoya. Dastlab,
ikkala operand ham asosiy xotirada saqlanadi va operatsiyani bajarishdan oldin
ulardan biri akkumulyatorga yuklanishi kerak. Buyruq bajarilgandan so'ng, natija

---

85
akkumulyatorda saqlanadi va agar bu natija keyingi buyruq uchun operand bo'lmasa,
u holda xotira yacheykasiga saqlanishi kerak.
Akkumlyatorga asoslangan HM oddiy arxitekturasi 3.7-rasmda ko'rsatilgan.
3.7-rasm. Akkumlyator asosidagi kompyuter arxitekturasi
AMQda operatsiyani bajarish uchun operandlardan biri xotiradan ma'lumotlar
registriga o'qiladi. Ikkinchi operand akkumulyatorga. Ma'lumotlar registrining va
akkumulyatorning chiqishlari
AMQning mos keladigan kirishlariga ulangan.
Belgilangan operatsiya oxirida AMQ chiqishidan olingan natija akkumulyatorda
saqlanadi.
Qisqa buyruqlar va dekodlash buyruqlarining qulayligini akkumlyatorli BTA
afzalliklari sifatida ko'rib chiqilishi mumkin. Biroq, faqat bitta registrning mavjudligi
asosiy xotiraga murojaatlar ko’payishini keltirib chiqaradi.
Akkumlyatorga asoslangan BTA IBM 7090, DEC PDP-8 kabi dastlabki
HMlarda mashhur edi.
Registrli arxitektura. Ushbu turdagi mashinalarda protsessor umumiy maqsadli
registrlar (UMR) majmuasini o'z ichiga oladi. Registrlarning razryadi odatda mashina
so'zining o'lchamiga to'g'ri keladi. Har qanday reestrga uning raqamini ko'rsatish
orqali kirish mumkin. CISC tipidagi arxitekturalarda UMR soni odatda kichik (8 dan
32 gacha) va ma'lum bir registrning sonini ko'rsatish uchun beshtadan ko'p bo'lmagan
raqam kerak bo'ladi, buning natijasida bir vaqtning o'zida ikkita raqamlarni ko'rsatish
mumkin va ko'pincha uchta registr (operandlarning ikkita registrlari va natijalar
registrlari). RISC arxitekturasi sezilarli darajada ko'p sonli UMRlardan foydalanishni
o'z ichiga oladi (bir necha yuzgacha), ammo bunday HMlar uchun xos bo'lgan
buyruqlar uzunligi (odatda 32 bit) buyruqda uchta registrni aniqlashga imkon beradi.
Registr arxitekturasi operandlarning registrlarda ham, asosiy xotirada ham
joylashishiga imkon beradi, shuning uchun ushbu BTA ichida qayta ishlash
buyruqlarining uchta formati ajratiladi:

---

86
registr-registr;
registr-xotira;
xotira-xotira.