0-Buyruqlar tizimi, operandlarning(78-96). docx

Xotiraga maxsus kirish arxitekturasi. Xotiraga maxsus kirish arxitekturasida
asosiy xotiraga faqat ikkita maxsus buyruq yordamida kirish mumkin: load va store.
Ingliz transkripsiyasida bu arxitektura Load/Store architecture deb ataladi. Load
(yuklash) buyrug'i asosiy xotiradan qiymatni o'qiydi va uni protsessor registriga
yozadi (buyruq odatda xotira yacheykasining manzilini va registr raqamini
ko'rsatadi). Ma'lumotni teskari yo'nalishda uzatish store (saqlash) buyrug'i bilan
amalga oshiriladi. Barcha ma'lumotlarni qayta ishlash buyruqlaridagi operandlar faqat
protsessor registrlarida bo'lishi mumkin (ko'pincha umumiy maqsadli registrlarda).
Operatsiya natijasi ham reestrga kiritiladi.
3.8-rasm. Xotiraga maxsus kirish imkoniyatiga ega kompyuter arxitekturasi.
Arxitekturada asosiy xotiraga to'g'ridan-to'g'ri kirish imkonini beruvchi qayta
ishlash buyruqlari mavjud emas. BTAda cheklangan miqdordagi buyruqlarga ruxsat
beriladi, bu erda operand buyruq kodining bir qismidir.
Xotiraga maxsus ruxsatga ega HM larning tarkibi va axborot yo'llari 3.8-
rasmda ko'rsatilgan.
Xotiraga maxsus kirish imkoniyatiga ega BTA RISC-arxitekturali barcha
kompyuterlar uchun xosdir. Arxitekturaning afzalliklari dekodlash va buyruqlarni
bajarishning soddaligini o'z ichiga oladi.
2. Operandlarning turlari va formatlari
Mashina buyruqlari ma'lumotlar sutida bajariladi, bu holda ular odatda
operandlar deb ataladi. Operandlarning eng keng tarqalgan (asosiy) turlariga
quyidagilar kiradi: raqamlar, belgilar va mantiqiy ma'lumotlar. Ularga qo'shimcha

---

87
ravishda, HM yanada murakkab axborot birliklarini qayta ishlashni ta'minlaydi:
grafik tasvirlar, audio, video va animatsiya ma'lumotlari. Bunday ma'lumotlar asosiy
ma'lumotlar turlaridan olinadi va tashqi xotira qurilmalarida fayllar sifatida saqlanadi.
HMdagi ma'lumotlarning har bir turi uchun ma'lum formatlar taqdim etiladi.
Kompyuterlarda ifodalanishi mumkin bo‘lgan ma’lumotlarning xillarini ikkita
turkumga ajratish mumkin:
1. Raqamli ma’lumotlar, ya’ni sonlar bilan ifodalanuvchi ma’lumotlar.
2. Raqamli bo‘lmagan ma’lumotlar.
Raqamli ma’lumotlar va ularni kompyuterda qanday ifodalanishini ko‘rib
chiqamiz.