01 умичт ўқув қул

171 
 
 “Ekstexnik” ekstraktsion liniyaning distillyatsiyalash qurilmaning sxemasi 
(79-rasm). “Ekstexnik” ekstraktsion liniyaning distillyatsiyalash qurilmasi uch 
bosqichli sxema bo’yicha ishlaydi.
Kontsentratsiyasi 30...35% bo’lgan mistsella 1 tindirgich va 2 filtrdan o’tib 3 
mistsellani qabul qilish sig’imga yig’iladi. Tindirgichda mistsella tarkibidan dag’al 
zarrachalari cho’ktirib ajratiladi. Filtrlarda mistsella mayda muallaq zarrachalardan 
tozalanadi.
Filtrlangan mistsella (harorati 55
0
C) pastga tushuvchi 6 va 7 yupqa plyonkali 
bug’latgichlarga kelib tushadi. Bug’latgich 0,05 MPa vakuum ostida ishlaydi, uning 
isitish yuzasi 400 m
2
tashkil etadi. Mistsella tosterdan chiqayotgan bug’lar bilan 
isitiladi, uning kontsentratsiyasi 65 % cha oshadi. 
Mistsella 8 nasos yordamida isitish yuzasi 500 m
2
bo’lgan yuqoriga 
kо’tarilayotgan 10 plyonkali bug’latgichga beriladi va yopiq bug’ bilan qizdiriladi. 
Uning kontsentratsiyasi 95%, harorati 90
0
C cha oshadi. Bug’latgich 0,05 MPa 
vakuum ostida ishlaydi.
78-rasm. Uchinchi (oxirgi) bosqich distillyatori. 
1-bug’ barbotyori, 2-qopqoq, 3,17-qo’zg’almas flanets, 
4,11-ustunlar, 5- tirqishlar, 6-markaziy truba, 7-korpus, 8-
plastinalar, 9-plastinalarning perforatsiyalangan qismi, 
10-forsunka, 12-erituvchi bug’larini chiqarish patrubka, 
13- mistsella uchun patrubka, 14-ustki qopqoq, 15-diskli
tomchi qaytargichlar, 16-shayba, 18- nazorat oynalari, 
19-yopiq suv bug’i uchun patrubka, 20-zmeevik, 21-
tayanch, 22-kondensat uchun patrubka, 23,27-moy uchun 
patrubka, 24-lyuk, 25- perforatsiyalangan plastina, 26,28-
ochiq bug’ uchun patrubka 
 

---

172 
Bug’latgichdan mistsella 11 nasos bilan 13 ikkikamerali vakuum rektifikatsion 
kollonnaga yuboriladi. 
Rektifikatsion kollonna ikki qismli kolonnadan iborat bo’lib, kolonnalar ichida 
qavariq va botiq yuzali tarelkalar o’rnatilgan. Mistsella bitta kolonnadan ikkinchi 
kolonnaga 12 nasos yordamida qizdirigichdan o’tkazilib beriladi va bug’ ejektorning 
ishchi bug’i bilan qizdiriladi. Bug’ejektori kolonnalarni birlashtiradi va ostki 
kolonnada 0,01MPa vakuum hosil qiladi. Shuningdek kolonnani pastki qismidagi 
moydan ajralib chiqqan erituvchi bug’larini suv bug’lari yordamida olib ketishini 
ta’minlaydi.
Ustki kolonnada moy tarkibida qolgan erituvchi miqdori 0,5% tashkil etadi, 
ostki kolonnada ochiq bug’ bilan qo’shimcha ishlov berish natijasida erituvchi 
miqdori 0,2% cha pasayadi. 
Distillyatsiya jarayoni butun sistema bo’yicha vakuum ostida o’tkaziladi va moy 
harorati 90
0
C dan oshmaydi. Rektifikatsion kollonnaning ikkita qismlari orasida 
o’rnatilagan 14 plastinali issiqlik almashinish qurilmasida zarur bo’lganda moylarni 
105
0
C isitish mumkin. 
Tayyor moy 15 nasos bilan sig’imlarda yig’iladi. Dastlabki 6 va 7 distillyator 
qurilmalardan chiqayotgan erituvchi bug’lari 17 va 18 havo kondensatorlarga, 10 
plyonkali bug’latgich va 13 rektifikatsion kollonnadan 16 havo kondensatorga 
yuboriladi.