01 умичт ўқув қул

“Ekstexnik” firmasining tosterlari. Shrot tarkibidan erituvchini bug’latish 
uchun “Ekstexnik” firmasining tosterlari (82-rasm
.
) ishlatiladi. Bu murakkab qurilma 
bir necha qasqonlardan (5, 6 va xoh.) iborat bo’lib qasqonlarda shrotni bug’latish, 
quritish va sovitish jarayonlari amalga oshiriladi. 
“Ekstexnik” firmasining etti qasqonli tosteri. Ustki to’rtta 4, 5, 6, 7 qasqonda 
shrot tarkibidagi erituvchini bug’latish, keyingi ikkita 2, 3 qasqonda shrotni quritish 
va eng pastki 1 qasqonda sovitish jarayonlari amalga oshiriladi. Yuqorigi qasqonning 
ustida erituvchi va suv bug’lari uchun 8 sig’im o’rnatilgan. Qasqonlar bug’ 
yordamida isitiladi. Pastki 1, 2, 3 qasqonlarning tagliklaridan sovuq (2 va 3 
qasqonlar) yoki issiq havo (1 qasqon) yuboriladi. 
Qurilmaning hamma qasqonlari bo’ylab 12 vertikal o’q o’tgan. O’qga shrotni bir 
tekis aralashtirish va bir qasqondan ikkinchisiga o’tkazish uchun 6 pichoqlar
o’rnatilgan 
Ustki 5, 6, 7 qasqonlarning tagliklarida erituvchi bug’larini chiqarish uchun 
panjaralar mavjud. O’tkir bug’ aralashtirgich va o’q orqali 6, 7 qasqonlarga beriladi, 
bitta 5 qasqonga material ustida joylashgan purkagich orqali sachratiladi. 
Shrot 9 patrubka orqali qurilmaga keladi va ustki to’rtta qasqonlardan o’tadi. 
Yopiq bug’ yordamida shrot qizdiriladi, o’tkir bug’ ta’sirida erituvchi bug’lanadi. 

---

183 
Erituvchi va suv bug’lari yuqoriga ko’tariladi va shrot zarrachalaridan tozalash uchun 
ho’l shrot tutqichga uzatiladi. 
 
81-rasm. O’n qasqonli bug’latgich. 
1-shrot chiqarish uchun patrubka, 2-uzatma, 3-bo’shatishsh shneki, 4-richagli mexanizm, 5-lyuk, 6-
pichoqlar, 7-qasqon, 8-kondensat uchun patrubka, 9-o’q, 10,11-bug’ ko’ylagi, 12-kondensat uchun 
patrubka, 13-shrot uchun patrubka, 14-kengayish kamerasi, 15-bug’larni chiqarish uchun patrubka, 
16-o’tkir bug’ uchun patrubka, 17-namuna olish uchun patrubka, 18-bug’ uchun patrubka, 19-bug’ 

---

184 
uchun patrubka, 20-o’tkir bug’ uchun patrubka, 21-segmentli klapan, 22-sath rostlagich, 23-
reduktor, 24-elektrodvigatel, 25-tirqish, 26-taglikdagi tuynuk 
Shrot germetik transportyorlar yordamida quritish zonasiga o’tadi va issiq havo 
oqimida quritiladi. Issiq havo ta’sirida qolgan erituvchi bug’lanadi. 
Quritish zonadan shrot sovitish zonasiga o’tadi va tashqi haroratdan 10
0
C past 
bo’lmagan haroratgacha sovuq havo oqimida sovitiladi. 
Tosterdan shrot shlyuzli zatvor orqali chiqariladi. Uning namligi 9%, erituvchi 
miqdori 0,05% dan oshmasligi kerak. Qurilmaning ish unumdorligi paxta chigiti 
bo’yicha 1200 t/sut tashkil etadi. 
Hozirgi vaqtda zamonaviy va tejamli qurilmalardan biri Crown/Schumacher 
kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan desolventayzer-toster (83-rasm) hisoblanadi. 
Bu qurilmalarda shrot tarkibidan erituvchini bug’latish, quritish va sovitish 
jarayonlari amalga oshiriladi. Ustki qasqonlar (dastlabki bug’latish qasqonlari) pastki 
bug’latish qasqonlardan chiqayotgan issiqlik ta’sirida qizdiriladi. O’rtadagi (asosiy) 
qasqonlarda yopiq bug’ yordamida shrot qizdiriladi, o’tkir bug’ ta’sirida erituvchi 
bug’lanadi. Oxirgi qasqonlarda shrot quritiladi va sovitiladi. Tayyor shrotning 
harorati 
40
0
C tashkil etadi. 
 
Crown/Schumacher kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan desolventayzer-
tosterning texnik tavsifi 
Unumdorligi, t/sut.............................................400...450 
Bug’ sarfi, kg/t..................................................240 
Qasqonlar soni, dona.........................................8 
Harorat, 
0
C.......................................................75...108 
Shrot qavatining balandligi, mm........................700 
Bug’ bosimi, MPa.............................................1,0 
Qasqon devorlarning harorati,
0
C.......................200 
Uzatma quvvati, kVt..........................................110