0‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi s. M. MahKamov, K. S. Mahmudjonova

Massaning taxtakachlanuvchanligini aniqlash. Qo'lda ish- latiladigan gidrotaxtakachlash asbobida 1200 kg/sm² bosimda 0,5 g massani diametri 11 mm li qolipda taxtakachlab aniqlana- di. Manometr ko‘rsatkichining bosimga mutanosibligi quyidagicha bo'ladi.
Manometr ko'rsatkichining 1 atm bosimi diametri 6 mm li qolipda 93,4 kg/sm² ga to'g‘ri keladi
1 atm bosimi 7 mm li qolipda - 68,6 kg sm²
1 atm bosimi 8 mm li qolipda - 52,5 kg sm²
1 atm bosimi 9 mm li qolipda-41.5 kg sm²
1 atm bosimi 10 mm li qolipda - 33,6 kg sm²
1 atm bosimi 11 mm li qolipda - 27,8 kg sm²
Taxtakachlangan tabletkani qolipdan itarib chiqarish uchun yuqori puanson olingan qolip ustiga ikki tomoni teshik mahrutiy joylashtiriladi va tabletka qolipdan chiqguncha ushlagich yordamida bosim beriladi (42-rasm). Olingan tabletka og‘irligi torzion tarozi- da, balandligi esa mikrometr yordamida aniqlanadi. Taxtakachla- nuvchining kg (n) yoki uning ko‘rsatkichi bilan ifodalanadi. Tax- takachlanish ko'rsatkichi quyidagi ifodadan hisoblanadi:
Bunda: m — tabletka massasi, g; h - tabletka balandligi, sm. Masalan. amidopirin massasi 0.5 g. tabletkasining og‘irligi 0,48 g. balandligi 0,45 sm bo'lsa, taxtakachlanish ko‘rsatkichi:



038
0,45

= 1,06.

Taxtakachlanish ko'rsatkichiga qarab, tayyorlanishi iozim bo'lgan tabletkalar diametrining baladligiga bo‘lgan nisbati DF talabiga javob berish-bermasligini nazariy tomondan asoslash mumkin.
Zichlanish ko‘rsatkichini aniqlash. Buning uchun 0,5 g massa diametri 11 mm. balandligi 22,3 mm bo'lgan qolipda 1200 kg/sm² bosimda taxtakachlanadi. Zichlanish koTsatkichi olingan massaning qolipdagi taxtakachlanguncha boTgan balandligining tabletka balandligiga nisbatiga teng:



k'
■^zichlanish

A.
*2