Kimyoviy termodinamika va uning asosiy tushunchalari
Termodinamika XIX asrning birinchi yarmida
issiqlik texnikasi
fanining
nazariy asosi sifatida yuzaga keldi. Dastlab termodinamikaning vazifasi issiqlik
(Q)ning mexanik ish (A)ga aylanish qonuniyatlarini о‘rganish bо‘ldi.
Termodinamika – issiqlik energiyasi bilan boshqa tur energiyalar orasidagi
munosabatlarni о‘rganadi.
Kundalik turmushda bir turdagi energiya ikkinchi bir boshqa tur energiyaga
aylanadi. Masalan, metall parmalanganda parma qiziydi – mexanik energiyaning
bir qismi issiqlik energiyasiga aylandi; elektr toki motorni harakatga keltiradi –
elektr energiyasi mexanik energiyaga aylandi; kо‘mir yonganda issiqlik ajralib
chiqadi – kimyoviy energiya issiqlik energiyasiga aylandi va x.z. Ammo bunda bir
turdagi energiyaning qancha miqdori ikkinchi turdagi energiyaga aylanganligini bila
olmaymiz. Buni bilishda termodinamika yordam beradi.
!!!
Demak, termodinamika turli jarayonlarda energiyaning bir turdan ikkinchi
turga va sistemaning bir qismidan ikkinchi qismiga о‘tishini (masalan, issiqlikni
issik jismdan sovuq jismga о‘tishi), shuningdek, berilgan sharoitda jarayonlarning
о‘z-о‘zicha borish yо‘nalishi va chegarasini о‘rganadigan fandir.
Termodinamikaning muhim vazifasi –
tartibsiz harakatni iloji boricha
tartibli harakatga aylantirish, issiqlik yordamida qanday qilib kо‘p ish bajarish
mumkin – shuni hal qilish.
Termodinamikada quyidagi bо‘limlar mavjud:
1. Umumiy yoki fizikaviy termodinamika. Bu bо‘lim energiyaning umumiy
о‘zgarish qonunlarini о‘rganadi.
2. Texnik termodinamika. Issiqlikning mexanik ishga aylanish qonuniyatlarini
о‘rganadi.
3. Kimyoviy termodinamika. Kimyoviy reaksiyalarda, fizikaviy jarayonlarda
sodir bо‘ladigan energiya о‘zgarishlarini о‘rganadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |