1- amaliy mashg'ulot. Kimyoviy termodinamika. Termokimyo. Hosil bo’lish va yonish jarayonlari issiqligi. Gess qonuni. Standart issiqlik effekti. Kirxgoff qonuni

О‘z-о‘zidan sodir bо‘ladigan jarayonlar – tashqaridan energiya 
sarflamasdan sodir bо‘ladigan jarayonlardir (m: issiqlikning issiq jismdan sovuq 
jismga о‘tishi, gazlarning aralashib ketishi, suvning yuqoridan pastga oqishi va b.). 
О‘z-о‘zidan sodir bо‘lmaydigan jarayonlar – tashqaridan energiya 
sarflanganda sodir bо‘ladigan jarayonlardir (m: gazlar aralashmasini ajratish, nasos 
orqali suvni pastdan tepaga tortib olish). 

---

О‘z-о‘zidan sodir bо‘ladigan jarayonlarda muvozanat yuzaga keladi. 
Sistemaning muvozanat holati deganda, vaqt о‘tishi bilan о‘zgarmaydigan holati 
tushuniladi. 
Qaytar jarayonlar deganda, о‘zining dastlabki holatiga hech qanday energiya 
о‘zgarishlarisiz qaytadigan muvozanat holatidagi jarayon tushuniladi. Bunda 
sistema tomonidan bajariladigan ish qiymati maksimal bо‘ladi. 
Qaytmas jarayonda sistemaga tashqaridan ta’sir etilganda sodir bо‘ladigan va 
oxirigacha boradigan jarayon tushuniladi. Bunda bajarilgan ish qiymati minimal 
bо‘ladi va sistemada muvozanat qaror topmaydi. 
Termodinamik jarayon sistemada energetik о‘zgarishlar sodir bо‘lishiga olib 
keladi. Bu о‘zgarishlar sistemaning holat funksiyalari
(U, H, S, Q, A)ning о‘zgarishida ifodalanadi. 
Tayanch so‘zlar
: modda, modda miqdori, ekstensiv kattaliklar, intensiv 
kattaliklar, kimyoviy jarayon, fizikaviy jarayon, kvant mexanika usuli, 
termodinamik usul, molekulyar-kinetik u 
 
Nazorat uchun savollar: 
1. Ekzotermik va endotermik reaksiyalar deb nimaga aytiladi? 
2. Reaksiyaning isiqlik effekti nima? 
3. Termodinamika qonunlari qanday ta’riflanadi? 
4. Yonish issiqligi deb nimaga aytiladi? 
5. Erish issiqligi deb nimaga aytiladi? 
6. Hosil bo'lish issiqligi deb nimaga aytiladi? 
7. Parchalanish issiqligi deb nimaga aytiladi? 
8. Neytrallanish issiqligi deb nimaga aytiladi? 
9. Lavuazye-Laplas qonuni qanday ta’riflanadi? 
10. Gess qonuni qanday ta’riflanadi?