1- amaliy mashg‘ulot temir tsementit xolat diagrammasi. Po'latlarga termik ishlov berilganda po'latlarning strukturasiga va xossalariga ta'sirini o'rganish Po'latlarga kimyoviy-termik ishlov berishni o'rganish. Temir-sementit Fe-Fe

Uglerodli po’latlarni toblash amaliyoti:
Po’latni toblash uchun toblash rejimini to’g’ri tanlash kerak. Toblash rejimiga quyidagilar kiradi:
- po’latni qizdirish harorati;
- toblash haroratigacha qizdirish vaqti va shu haroratda tutib turish vaqti;
- qizdirilgan po’latni sovitish tezligi.
Po’latni qizdirish kerak bo’lgan harorat temir - sementit qotishmalarining holat diagrammasidan yoki maxsus spravochniklardan topiladi.
Po’latlarni toblash uchun qizdirishning umumiy vaqti (τ_u) po’lat buyumni zarur haroratgacha qizdirishga sarflangan vaqt (τ_q), buyumni shu haroratda tutib turish vaqti (τ_t.t.) yig’indisiga teng:
τ_u = τ_q + τ_t.t.
Qizdirish vaqti (τ_q), asosan, pechning haroratiga, buyumning o’lchamiga, shakliga va materialiga bogliq bo’lib, uni belgilash uchun 11.1-jadvaldan foydalanish mumkin.
Po’latlarni termik ishlash uchun laboratoriya pechlarida qizdirish vaqti me‘yorlari

Qizdirish harorati, ^0C	Buyumning shakliga qarab belgilanadigan vaqt, minut
	Aylana	Kvadrat	Plastina
	Diam. 1mm ga	Qalinligining har 1mm ga
600	2	3	4
700	1,5	2,2	3
800	1,00	1,5	2
900	0,8	1,2	1,6
1000	0,4	0,6	0,8

Po’latni zarur haroratda tutib turish vaqti (τ_T.T) uni qizdirish vaqtining 1/4...1/5 qismiga teng qilib olinadi.

Toblash haroratigacha qizdirilgan po’lat har xil tezlik bilan sovitilganda uning strukturasi ham o’zgaradi. Po’latni talab etilgan tezlik bilan sovitish katta ahamiyatga ega.
Austenitning martensitga aylanishi uchun po’latni tez sovitish kerak. 400...650⁰S haroratlar oraligida austenitning barqarorligi nihoyatda past bo’lib, u ferrit bilan sementit aralashmasiga (perlitga) oson aylanadi. Binobarin, shu harorat oraligida sekin sovitish kerak.
Amalda qo’llaniladigan sovitish muhitlari va ularning sovitish qobiliyatlari 11.2-jadvalda keltirilgan.

Har xil sovituvchi muhitlarda po’latning sovish tezligi Po’latni toblash muhiti	Haroratlar oralig’ida sovitish tezligi, grad./sek
	550...650^0C	200...300^0C
Harorati 18^0C o’lgan suv . . . . . . . . . . .	600	270
Harorati 50^0S bo’lgan suv . . . . . . . . . . .	100	270
Harorati 75^0S bo’lgan suv . . . . . . . . . .	30	270
Osh tuzining suvdagi 10%-li eritmasi. . .. . . . .	1100	300
Sodaning suvdagi 10%-li eritmasi. . . . .	800	270
Sulfat kislotasining 10%-li eritmasi. . .	750	300
Mineral moylarning suvdagi emulsiyasi. . . .	70	200
Sovunli suv. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	30	200
Mineral mashina moyi . . . . . . . . . . . . . . . .	150	30
Transformator moyi. . . . . . . . . . . . . . . . . .	120	25

Ishni bajarish uchun zarur jihozlar, material va asboblar: mufelli pech, termoelektrik pirometr, sovitish vannalari, turli xil sovitgichlar, turli xil po’lat namunalari, qattiqlikni aniqlash asbobi, TK-2M, TSh-2M, qisqich, sekundomer va boshqalar.