1-amaliy mashg’ulot. Tikuv mashinalari detallarining shartli belgilari. Ishni bajarishdan maqsad

 
YO’RMA BAXYa TIKISh MAShINALARI.
 
Ishni bajarishdan maqsad ikki va uch ipli zanjirsimon yo’rma baxya hosil 
bo’lishida ishchi organlarning o’zaro harakati, yo’rma, baxya tikish mashinalari 
mexanizmlarining tuzulishi va sozlanishlarini o’rganish. Ishni bajarishda “Zinger” 
firmasining yo’rmab tikish mashinasi, ip, gazlama, pinset va sozlash asboblaridan 
foydalaniladi.
Hozirda mamalakatimiz tikuvchilik korxonalarida “Zinger”, “Juki”, 
“Pegasus” firmalarining hamda Rostov engil mashinasozlik korxonasining turli 
yo’rmash-tikish mashinalari qo’llaniladi. Bu mashinalar ko’rinishi, tuzilishi va 
ishlash printcipi jihatidan juda o’xshashdir.
“Zinger” firmasining 1831U012-3 yo’rmash mashinasi ayollar engil 
ko’zylaklarining, kostyumlar, bolalar va erkaklar ko’ylaklarining detallarni uch ipli 
zanjirsimon baxyaqator yuritilib tikishga mo’ljallangan. Shu bilan bir qatorda 
“Zinger” firmasi bir qancha turdagi yo’rmash mashinalarini ishlab chiqaradi.
Mashinanining bitta igna va ikkita chalishtirkichi bor. Gazlamani suradigan 
reykali differensial mexanizmi bo’lib, oldingi reyka ham solqi hosil qiladi, ham 
gazlamani cho’zadi. Mashinada moy nasosi yordamida avtomatik moylash tizimi 
ishlatiladi (21-rasm).
Ip taqish. Ignaning ipini g’altakdan chiqarib, yuqoridan pastga tomon ip 
yo’naltiruvchi richag (1) ning teshigidan, burchaklik (2) ning ikkita teshigidan 
birin-ketin o’tkaziladi, yo’naltiruvchi vtulka (3) dan o’tkazib, taranglik rostlagichi 
shaybalari (4) orasidan aylantirilib olib, o’ngdan chapgatomon igna mexanizmini 
yopib turadigan shchit tagiga kiritiladi (22-rasm). Keyin ip ip yo’naltirgich (5) 
ilgagidan, ip yo’naltirgich (6) ning ikkita teshigidan o’tkaziladi, yuqoridan pastga 
tomon qo’shimcha taranglik rostlagichi plastinasi (7) tagidan olib o’tib, 
tikuvchidan nariga tomon yo’naltirilib igna (8) ko’ziga taqiladi.

---

Chap chalishtirgich ipini g’altakdan richag (9) burchaklik (10) teshiklaridan 
o’tkazib, yuqoridan pastga tomon ip yo’naltiruvchi vtulka (11) ga, ip 
yo’naltiruvchi teshik (12) ga kiritib, taranglik rostlagichi shaybalari (13) orasidan 
aylantirib, ip yo’naltiruvchi teshik (14) dan, keyin ip yo’naltiruvchi vtulka (15) dan 
o’tkaziladi va ip yo’naltirgich (16) teshigiga kiritiladi, o’ngdan chapga tomon ip 
yo’naltirgich (17) teshigiga va pastdan yuqori tomon ip o’tkazgich teshiklari 
(18,19) dan o’tkaziladi. Maxovik g’ildirakni burab chap chalishtirgich (20) ni chap 
chekka holatiga kelitrilib, ipni pinset yordamida chalishtirgichning uchta 
teshigiga taqiladi.
O’ng chalishtirgichning ipi bobinadan ortdan oldinga tomon richaglar (21) 
ning teshigidan o’tkaziladi, burchaklik (2) ning ikkita teshigidan, yuqoridan 
pastga tomon ip yo’nakltiruvchi vtulka (22) dan o’tkazilib, ip yo’naltiruvchi teshik 
(23) ga kiritiladi, taranglik rostlagichi shaybalari (24) orasidan aylantirilib, ip 
yo’naltiruvchi teshik (25) ga kiritiladi. Keyin ip ip yo’naltiruvchi vtulka (26) dan, ip 
yo’naltirgmch (27) ning teshigidan o’tkaziladi, o’ngdan chapga tomon ip 
yo’naltirgich (28) ning keyigngi teshigiga (18) ga kiritilib, old tomondan ip 
yo’naltirgich (29) teshigidan o’tkaziladi. Maxovik g’ildiragini burib o’ng 
chalishtirgich (30) ni o’ng chekka holatga keltirib, pinset yordamida uning 
teshigiga ip taqiladi.
Mashinaga 22-rasmdan foydalanib iplar taqiladi va uch ipli zanjirsimon 
yo’rma baxya hosil bo’lish jarayoni kuzatiladi. Igna eng quyi holatiga tushganda 
o’ng va chap chalishtirgichlarning joylashishiga asosiy etibor qaratiladi. Igna ipi 
halqasiga chalishtirgich uchining kirishi va maxovik g’ildiragi sekin aylantirilib, 
chap chalishtirgichning o’ng chalishtirgich halqasini ilib olishi kuzatiladi.
Mashinada sozlanishlarni bajarishda bosh valning konfiguratciyasiga 
ignaning burchak ostida joylashishiga, ipning taranglanishiga va mexanizmlar 
detallarining o’zaro bog’lanishiga etibor qaratilad.