1-amaliy mashg`ulot topshirig`i
bilan Salim , olma bilan
Download 70.54 Kb.
|
1-amaliy mashgulot topshirigi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Sozlar nine tobe bosflanishida
bilan
Salim , olma bilan nok; > Y uklam a-bogiovchilar bilan — уег-и osmon, keld i-yu , indamadi. So‘zlarning teng bogianishi so‘z qo ‘shilmalarini hosil qiladi. So'z qo ‘shimalarida har bir so‘z alohida narsalarni nomlab keladi va m a’no mustaqilligini saqlab qoladi: Opam va men, o ‘qidi lekin yozmadi. So'zlar nine tobe bosflanishida bir so‘z boshqa so‘zga tobe va hokim munosabatida bogianadi. Tobe bogianishdan so‘z birikmasi va gap hosil qilinadi. Tobelanishli birliklarda so‘z birikmasi ikki yoki undan ortiq so‘zdan iborat boiishiga qaramay, bitta tushunchani ifodalaydi: mening do ‘stim, uyga kirmoq. G ap esa fikr ifodalaydi: Mening do ‘stim — Karim. Bola uyga kirdi. So‘z birikmalarida tobe so‘z vazifasiga ko‘ra uch turga boiinadi. 1. Aniqlovchili birikma 2. Toidiruvchili birikma 3. Holli birikma 81 Anialovchili b irikm a — tobe so‘z sifatlovchi yoki qaratqichli aniqlovchi vazifasida keladi: Vatan beshieina1 izlari chizilgan2 zamindir. T o'ldiruvchili b irikm a — tobe so‘z vositali yoki vositasiz toldiravchi shaklda keladi. Birinchi bor b ahorni taniean . birinchi varrakni uchirean. birinchi m arta xavitlik o lg an . birinchi o ‘q itu v ch i. birinchi muhabvatingni tanigan zamin - vatandir. H olli b irikm a — tobe so‘z hoi vazifasida keladi: Uyga shoshib kirdi (ikkita holli birikma) uyga kirdi, shoshib kirdi. Maktabga piyoda jo ‘nadik (ikkita holli birikma) maktabga jo ‘nadik, piyoda jo ‘nadik. GAP Fikr ifodalashning, nutqning eng kichik birligi gapdir. Gap biror voqea-hodisa haqidagi xabarni, so‘roqni yoki buyruqni ifodalovchi asosiy sintaktik butunlikdir. Gapning asosini kesim va ega yoki faqat kesim bo‘laklariga aloqador grammatik asos tashkil etadi. G ap orqali nisbiy tugallangan fikr, tuyg‘u ifodalanadi. Tugal fikr m atnda to ‘liq namoyon b o iad i. So‘z birikmalari va so‘zlar o ‘zaro sintaktik jihatdan birikib gapni, gaplar esa o ‘zaro mantiqiy jihatdan boglanib m atnni hosil qiladi. G aplar quyidagicha tasnif qilinadi: 1.Ifoda maqsadiga ko‘ra: darak gap, so‘roq gap, buyruq gap, istak gap. 2.His-hayajon ifodalashiga ko‘ra (emosionallikka ko‘ra): his- hayajon (undov)gaplar, his-hayajonsiz gaplar. 3.Modallikka ko‘ra: tasdiq gaplar va inkor gaplar. 4.Gram m atik asosga ko‘ra: bir bosh b olakli gaplar va ikki bosh bo'lakli gaplar (egali va egasiz gaplar). 5.Gram m atik asos miqdoriga ko‘ra: sodda gaplar va q o ‘shma gaplar. GAPNING IFODA MAQSADIGA KO RA TURLARI H a r b ir gap b iro r m a q sa d n i, m a z m u n n i ifo d a la y d i. Gram m atik asosda gapning fikriy mundarijasi ifodalanadi. F e ’l kesim dagi Download 70.54 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling