Pedagogik nazariyalar ta'lim va shaxsning rivojlanishi bilan bog'liq muhim tushunchalarni o'z ichiga oladi. Bu tushunchalar shu jumladan "ta'lim", "o'qitish", "o'rganish", "rivojlanish" va "shaxs" kabi kategoriyalarga oid.
Ta'lim: Ta'lim, o'quvchilarning ma'lumotlarni olish, tushunish, tahlil qilish va amal qilish jarayonidagi o'zgarishlarni ifodalaydi. Bu tushuncha ta'limning asosiy maqsadini bildiradi va o'quvchilar o'z bilimlarini rivojlantirish va o'rganish jarayonlarida o'zlashtirishga oid.
O'qitish: O'qitish, o'qituvchilar tomonidan ma'lumotlarni o'quvchilarga yetkazish jarayonini ifodalaydi. Bu jarayon o'quvchilarning o'zlashtirish qobiliyatlarini rivojlantirish va o'quv materiallarini tushunishlari va o'rganishlari uchun mos muhit yaratishni o'z ichiga oladi.
O'rganish: O'rganish, o'quvchilarning ta'lim jarayonida aktiv rol o'ynashini va bilimlarni o'zlashtirishini ifodalaydi. Bu tushuncha o'quvchilarning o'z fikrlarini bildirish, savollar berish, muammolarni hal qilish va ijodiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishga imkon beradi.
Rivojlanish: Rivojlanish, o'quvchilarning o'zlarini o'zlashtirish, shaxsiy va jamiyat bilan muvofiqlashtirish, o'zining potentsiallarini rivojlantirish va o'zlashtirish jarayonini ifodalaydi. Bu tushuncha o'quvchilarning muhim ma'naviy, intellektual, ijtimoiy va jismoniy ko'nikmalarini oshirishga imkon beradi.
Shaxs: Shaxs, o'quvchining shaxsiylik, kishiyligi, xarakteri va o'zini o'rganish jarayonida o'z bilimlarini oshirish, rivojlantirish va o'zlashtirish jarayonlarida rivojlanishini ifodalaydi. Bu tushuncha o'quvchining o'zining o'ziga xos xususiyatlari, talablari va o'z-o'zini o'rganishga oid qiziqishlari bilan bog'liqdir.
|
Talabalarda shaxsiy fazilatlarni rivojlantirishga qaratilgan usullar va strategiyalar ko'pliq bilan mavjud. Quyidagi bir nechta usul va strategiyalar talabalarning shaxsiy fazilatlarni rivojlantirish uchun o'rganish jarayonida qo'llaniladi:
Birlashtirilgan ta'lim (Kooperativ o'rganish): Bu usulda talabalar guruhlar halida ishlash va o'rganish jarayonida hamkorlik qilishadi. Guruh a'zolari bir-biriga ko'maklashadi, ma'lumot almashishadi va o'zlarining tushuntirishlari bilan boshqalarga yordam berishadi. Bu usul talabalarning iste'dodlarini oshirish, ishbilarmonlik, ijodiy fikrlash va ijtimoiy qo'llanmalar bilan ishlash ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi.
Bireysel o'rganish (Shaxsiy o'rganish): Bu strategiyada talabalar o'zlarini o'rganish jarayonida o'z-o'ziga mos keladigan usullarni tanlashadi. Bu usul talabalarning o'z-o'zini baho qilish, o'z-o'zini tashkil etish, o'zini menejment qilish qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi. Talabalar o'z o'rganish maqsadlarini belgilayish, o'z bilimlarini oshirish va o'zlashtirish uchun o'zlariga mos keladigan o'rganish usullarini qo'llashadi.
Amaliyotga asoslangan o'rganish: Bu strategiya talabalar uchun amaliyotni muhim ahamiyatga ega bo'lgan o'rganish jarayonlarini o'z ichiga oladi. Talabalar o'qituvchi yoki o'quvchilar bilan birgalikda vazifalar bajarish, loyihalar tayyorlash, masalalar yechish va amaliyotlar ustida ishlash orqali amaliyot bilimlarini rivojlantirishadi. Bu usul talabalarning samaradorlik, ishbilarmonlik, jismoniy ko'nikma va jismoniy salomatlikni rivojlantirishga yordam beradi.
Muhokama va taqqoslash: Muhokama va taqqoslash usullari talabalarning kritik fikrlash, tahlil qilish va boshqalar bilan fikr almashish qobiliyatlarini rivojlantirish uchun qo'llaniladi. Talabalar o'z fikrlarini bildirish, savollar berish va boshqalar bilan muzokaralarni o'rganish orqali o'zlarini rivojlantirishadi. Bu usul talabalarning tushunishlari va analitik qobiliyatlarini oshirishga yordam beradi.
O'qituvchi / Mentorlik ko'rsatish: O'qituvchilar yoki mentors talabalarga shaxsiy fazilatlarni rivojlantirishda yo'l-yo'riq berishadi. Ular talabalarni yo'l-yo'riqlashadi, qo'llab-quvvatlaydi, maslahat beradi va ularga o'zlarining yangi ko'nikma va qobiliyatlarini rivojlantirishda yordam beradi. Bu usul talabalarning o'ziga ishonish, o'zlashtirish va o'zini rivojlantirishda yordam beradi.
|
