Maxfiylik va talabalar huquqlari o'qitish faoliyatining asosiy axloqiy jihatlaridir. Quyidagi muhokamalar bu masalaga oiddir:
Maxfiylik: O'qituvchilar o'quvchilarning maxfiylik huquqlarini hurmat qilishga majburdir. Bu, o'quvchilarning shaxsiy ma'lumotlarini va fikrlarini himoya qilishni o'z ichiga oladi. O'qituvchilar o'quvchilar bilan maslahatlashishda, bahslarda yolg'onlikdan, ma'naviy va jinsiy zulmdan saqlanish va ularga adolatli muomala qilish hamda ularning maxfiyliklarini himoya qilishga e'tibor berishlari kerak.
Adolat va tenglik: O'qitish faoliyati adolat va tenglik asosida bo'lishi kerak. O'qituvchilar o'quvchilarga adolatli muomala qilish, har bir o'quvchini teng huquqlar bilan ta'minlash va ularning talabalar huquqlarini hurmat qilishda samaradorlikni ta'minlashga intilishadi. O'qituvchilar o'quvchilarning jinsiy, etnik, ma'rifiy va ijtimoiy xususiyatlari asosida hech qanday diskriminatsiya qilmaydi.
E'tiqod va ma'naviyat erkiga e'tibor: O'qitish faoliyati o'quvchilarning e'tiqod, ma'naviyat va erkiga e'tibor berish bilan bog'liqdir. O'qituvchilar o'quvchilarning ma'naviy-xayriya qadriyatlarini hurmat qilishi, ularning o'zaro munosabatlarda adolatli va mehribon bo'lishi kerak. O'qituvchilar o'quvchilarga yoshlararo, diniy va ma'naviyatli qadriyatlarning o'zgarishlari va tushunchalarning rivojlanishiga imkon berish uchun erkin hamda murojaatga ega bo'lishlari kerak.
Intellektual rivojlanishni rag'batlantirish: O'qitishning axloqiy jihatlaridan biri ham o'quvchilarning intellektual va ma'rifiy rivojlanishini rag'batlantirishdir. O'qituvchilar o'quvchilarning fikr va fikrlariga qadr-qomat qilishi, ularning savollarini, mulohazalarini va tahlillarini qabul qilishi, ularga ilmiy tarjima berish va o'z fikrlarini ifoda qilishga imkon berishlari kerak. Bu, o'quvchilarning o'zining g'ayrioddiy qobiliyatlarini va tafakkurini rivojlantirishga yordam beradi.
Jamiyatga qo'shimcha xizmat: O'qituvchilar o'quvchilarga jamiyatga qo'shimcha xizmat qilishni o'rgatishlari kerak. Bu, o'quvchilarning ijtimoiy masalalarga qiziqishi, jamiyatda faol ishtirok etishni o'rgatish, o'zlarining hamjamiyatning yaxshi fuqarolariga aylandirishini ta'minlashga intilishadi. O'qituvchilar o'quvchilarni ijtimoiy muammolar bilan tanishishga, ularga xizmat qilishga, ekologik va ijtimoiy muammolarga qarshi tashvish bildirishga, shuningdek, jamiyatning demokratik tamoyillariga ega bo'lishga intilishadi.
|
O'qituvchilar uchun kasbiy standartlar va xulq-atvor normalar o'qitish sohasidagi yuqori sifatli ta'limning ta'minlanishi va o'quvchilarning rivojlanishi uchun katta ahamiyatga ega. Bu standartlar va normalar o'qituvchilarning professional yeterliliklarini belgilash, ularga qat'iy ma'lumotlar berish, ularga yuqori sifatli ta'limning asosiy prinsiplarini amalga oshirish, o'quvchilar bilan yaxshi munosabatda bo'lish, ularga o'zlashtirish va rivojlanish uchun yordam berish va o'quvchilar bilan samarali kommunikatsiya qurishga yordam beradi.
Quyidagi kasbiy standartlar va xulq-atvor normalar o'qituvchilar uchun muhimdir:
Kasbiy standartlar:
Ma'rifat va tajriba: O'qituvchilar o'zlarining o'qitish sohasidagi ma'rifatlarini va tajribalarini rivojlantirishlari kerak. Bu, ularga o'quvchilarni o'zlashtirish, qatnashishlari va ularga yuqori sifatli ta'lim berishda muvaffaqiyatli bo'lish uchun zarur bo'ladi.
O'quv jarayonini tashkil etish: O'qituvchilar o'quv jarayonini tashkil etish, ta'limning maqsad va vazifalarini belgilash, dars rejalari va dars materiallarini tayyorlash, o'quvchilarni boshqarish va ularga yuqori sifatli ta'lim berish uchun maqsadga muvofiq usullarni qo'llash bilan shug'ullanishlari kerak.
Baholash va baho berish: O'qituvchilar o'quvchilarni baholash, yutuqlarini baholash va ularga yuqori sifatli baho berish uchun ma'lumotga ega bo'lishlari kerak. Ular o'quvchilarning ta'lim darajasini, kamchiliklarini aniqlash va ularga baho berishning obyektiv usullarini bilishlari kerak.
Ko'nikmalar va rivojlanish: O'qituvchilar o'zlarini doimiy ravishda rivojlantirish va yangilanishlarga o'rgatishlari kerak. Ular o'zlarini kasbiy rivojlanishlarini davom ettirish, yangi ta'lim texnologiyalarini o'rganish, tadqiqotlarga qatnashish va so'nggi pedagogik usullarni o'rganish bilan shug'ullanishlari kerak.
|
