O'qitish va tarbiya jarayonida psixologiya va pedagogika o'zaro erkin bog'liqlikka ega bo'lgan ilmiy sohalardir. Bu ikki sohada o'quvchilarning o'rganish va rivojlanish jarayonlarini tushunish, tahlil qilish va o'rgatish uchun psixologik prinsiplarni va pedagogik usullarni o'rganish bilan bog'liqdir.
Psixologiya va O'qitish: Psixologiya o'quvchilarning o'rganish, o'zlashtirish va rivojlanish jarayonlarini tushunishga va tahlil qilishga yordam beradi. O'qituvchilar psixologik prinsiplardan foydalanib, o'quvchilarning o'rganish usullarini va o'zlashtirish jarayonlarini o'rganishda amal qilishadi. Masalan, psixologiya o'qituvchilarga o'quvchilarning tarkibiy va individual xususiyatlari, o'zlashtirish va motivatsiya turlarini, o'rganish usullarini tushunishga yordam beradi.
Psixologik prinsiplar o'quvchilarning o'rganish jarayonlarini tahlil qilish, o'quvchilarning o'zining kognitiv, jismoniy, mavzuli, ijtimoiy va o'z-o'zini tushunish qobiliyatlarini oshirish, motivatsiyani rivojlantirish va o'quvchilarni o'zlashtirishga qaratilgan usullarni belgilashda yordam beradi.
Pedagogika va Tarbiya: Pedagogika o'quvchilarning o'rganish jarayonlarini tashkil etish, o'zlashtirish va rivojlantirishga yo'l-yo'riq beradi. Bu soha o'quvchilarning o'quv qobiliyatlarini oshirish, o'rganishni ta'minlash, individual talablarga mos ta'lim berish, ta'lim sifatini oshirish va o'quvchilarning rivojlanishini oshirishga yo'l-yo'riq beruvchi usullarni o'rganish bilan bog'liqdir.
Pedagogik prinsiplar o'quvchilarning o'rganish jarayonlarini tahlil qilish, o'quvchi markazlik, tashqi motivatsiya, o'z-o'zini baho qilish, tuzilish va tahlil qilish qobiliyatlarini rivojlantirish, o'quvchilarga mos ta'lim berish, amaliyotga asoslangan o'rganish usullarini belgilashda katta ahamiyatga ega bo'ladi.
|
Ta'limning psixologik jihatlarini tahlil qilish va ularning pedagogik usullarga ta'sirini o'rganish talabalarning o'rganish jarayonlarini tushunish va o'zlashtirishda muvaffaqiyatga erishishda muhimdir. Quyidagi psixologik jihatlar ta'lim jarayonlarida ahamiyatga ega bo'ladi:
O'quvchilarning motivatsiyasi: O'quvchilarning motivatsiyasi o'rganish jarayonida katta ahamiyatga ega bo'ladi. Psixologik jihatdan, o'quvchilar motivatsiyani oshirish uchun o'quvchilar o'ziga yo'l-yo'riq berish, maqsadlarini belgilash, ularga maqsadli va qiziqarli darslar tashkil etish, o'quvchilarga muhimlik berish va ularga yaxshi natijalar uchun tanqid va tashvish berish kabi usullardan foydalanish kerak.
Kognitiv tushunchalar va o'rganganliklarni qo'llash: O'quvchilar o'rganish jarayonida o'zlarining kognitiv tushunchalarini va o'rganganliklarini qo'llashadi. Bu psixologik jihat o'quvchilarning o'z bilimlarini qo'llab-quvvatlash, tushunishlarini oshirish, qanday qilib ma'lumotlarni o'rganganliklariga bog'liq qilishlari va yangi bilimlarni o'rganishlari uchun o'quvchilarga qulaylik yaratishda muhim rol o'ynaydi.
Jismoniy va tajribaviy o'rganish: Psixologik tahlil asosida, o'quvchilar o'rganish jarayonida jismoniy faoliyatni va tajribaviy o'rganishni qabul qilishadi. O'quvchilarni amaliyotga asoslangan o'rganish yordamida o'quvchilar o'zlarini o'rganish jarayonida jismoniy ravishda ishtirok etishga imkon beriladi. Bu jihat o'quvchilarning o'zlashtirish va bilimlarini amaliyotga o'tkazishda yordam beradi.
O'quvchilarning o'z-o'zini tashkil etish va o'zlashtirish: Psixologik jihatdan, o'quvchilarning o'z-o'zini tashkil etish va o'zlashtirish jarayonlarida o'quvchilarning o'z fikrlarini bildirish, o'z rejalari va maqsadlari uchun ishlar bajarish, o'z fikrlarini va fikr bildirishlarini qabul qilish, o'z-o'ziga ishonish va o'zlashtirishni oshirish uchun o'quvchilarga imkon berish muhimdir.
|
