Milliy pedagogik tizim va o'quv dasturi bir mamlakat yoki millatning o'zining o'quv jarayonlarini tashkil etish va o'quvchilarni o'rgatishga oid umumiy prinsiplar va ko'rsatmalardir. Ularning xususiyatlari mamlakatning madaniy va tarixiy-huquqiy asoslariga, milliy va regional xususiyatlarga va o'quvchilarning iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy muhitiga asoslangan holda belgilanadi. Quyidagi xususiyatlarni ko'rib chiqamiz.
Madaniy va tarixiy-huquqiy asoslar: Milliy pedagogik tizimlar va o'quv dasturlari, mamlakatning madaniy va tarixiy-huquqiy asoslariga muvofiq shakllanadi. Bu tizimlar o'quvchilarga milliy tarix, madaniyat, adabiyot, san'at, musiqa va boshqa milliy giyohvandliklarni o'rgatishni o'z ichiga oladi. Ularning asosiy maqsadi mamlakatning milliy identifikatsiyasini ta'minlash va o'z milliy kimligini saqlashdir.
Milliy va regional xususiyatlar: Milliy pedagogik tizim va o'quv dasturlari, mamlakatning milliy va regional xususiyatlariga e'tibor beradi. Bu xususiyatlar mamlakatning geografik, etnik, tili, adabiyoti, madaniyati va boshqa milliy hodisalarga asoslanganliklarni o'z ichiga oladi. O'quvchilarga o'z mamlakatlarining xususiyatlarini o'rgatish va uning erkinligini ta'minlash maqsadga muvofiq amalga oshiriladi.
Iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy muhit: Milliy pedagogik tizimlar va o'quv dasturlari, mamlakatning iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy muhitiga e'tibor beradi. Bu tizimlar o'quvchilarni o'z mamlakatlarining iqtisodiy tizimi, ijtimoiy faoliyati, qonunlar va siyosiy muammo-lar bilan tanishtirishga intiladi. Ular o'quvchilarni mustaqil, huquqiy va iqtisodiy ravishda faol ishtirok etishga tayyorlaydi.
Milliy tili va adabiyoti: Milliy pedagogik tizimlar va o'quv dasturlari o'quvchilarga milliy tilni o'rgatishga katta e'tibor beradi. O'quvchilarni o'z mamlakatlarining tilini to'g'ri va shuurlanishli talaffuz qilish, yozish va o'qish, nutqni rivojlantirish va adabiyotning milliy xususiyatlariga ega bo'lishga intiladi.
Milliy va jamiyatga moslashtirilgan maqsadlar: Milliy pedagogik tizim va o'quv dasturlari milliy va jamiyatga moslashtirilgan maqsadlarga muvofiq shakllanadi. Bu maqsadlar mamlakatning iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy va sotsial rivojlanishini ta'minlash, fuqarolarini milliy bog'liqlik bilan ta'minlash, milliy uning qadriyatlarini saqlash va o'zining o'ziga xos rivojlanishini kuchaytirishni o'z ichiga oladi.
Milliy va jamiyatga moslashtirilgan metodlar: Milliy pedagogik tizimlar va o'quv dasturlning metodlari milliy va jamiyatga moslashtirilgan usullarni o'z ichiga oladi. Bu metodlar o'quvchilarga o'z mamlakatlarining madaniy, tarixiy, milliy hodisalari va qadriyatlari haqida kengaytirilgan bilimlarni, qo'riqxonalar, milliy kasblar va sifatli o'quv-materiallar orqali o'rgatishni o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, milliy va jamiyatga moslashtirilgan tarzda tadbirlar, bayramlar, o'yinlar va ko'rsatmalar o'tkazilishi ham tizimning xususiyatlari hisoblanadi.
|
Ta'lim siyosatidagi o'zgarishlar o'quv tiziminin shakllanishi va amaliyotiga direkt ta'sir qiladi. Quyidagi o'zgarishlarni ko'rib chiqamiz:
O'quv dasturlarining yangilanishi: O'quv dasturlarining yangilanishi ta'lim siyosatidagi eng katta o'zgarishlardan biridir. Yangi ilmiy va pedagogik tadqiqotlar, o'quvchilar va jamiyatning talablari asosida o'quv dasturlari yanada rivojlanadi. Yangi fanlar, ko'rsatkichlar va turli tajribalar o'quv dasturlariga kiritilishi mumkin. Bu o'zgarishlar o'quvchilarga eng so'nggi bilim va ko'nikmalarni o'rgatishni o'z ichiga oladi.
Talabalar bilimining rivojlanishi: O'quv tizimining o'zgartirilishi talabalar bilimining rivojlanishiga to'g'ri keladi. O'quv dasturlaridagi yangilanishlar, o'quv-uslubiy texnologiyalar, o'quv jarayonining interaktivligi va talabalar bilimini mustahkamlashga qaratilgan boshqa tadbirlar o'quvchilarning o'zlashtirish va tahlil qilish qobiliyatlarini oshiradi. Bu o'zgarishlar o'quvchilarning tafakkur, muhokama va muhokamat qilish qobiliyatlarini rivojlantiradi.
O'qitish-uslubiy texnologiyalarning kiritilishi: O'quvchilarning qiziqishlarini o'zgartirish, o'rganish jarayonini qulaylashtirish va ularning integrativ tajribalarini oshirish maqsadida o'qitish-uslubiy texnologiyalari o'quv jarayonida keng qo'llanilmoqda. Virtual ta'lim vositalari, interaktiv darsliklar, onlayn ta'lim platformalari va boshqa texnologiyalar o'quvchilarga o'zining o'zlashtirish va o'zlashtirish qobiliyatlarini rivojlantirish imkonini beradi.
Boshqarmalar va tashkilotlar bilan hamkorlik: Ta'lim siyosati o'zgartirilishi talabalarning o'quv jarayonida boshqa tashkilotlar bilan hamkorlik qilish imkonini beradi. Masalan, korxona va tashkilotlar bilan hamkorlik o'quvchilarga amaliy tajribani oshirish, ish bilimini rivojlantirish va o'quvchi va ishlab chiqaruvchilar o'rtasidagi aloqani kuchi bilan ta'minlaydi. Buning natijasida o'quvchilar ish bilan bog'liq savollarga yechim topish, o'z ish faoliyatini tashkil etish va o'zlashtirish qobiliyatlarini rivojlantirishadi.
O'quvchilarga yo'naltirish va tashvishlarni bartaraf qilish: Ta'lim siyosati o'zgartirilishi o'quvchilarni o'zlarining qobiliyat va qiziqishlariga muvofiq yo'naltirishga imkon beradi. Individual o'quv rejalari, kasb-hunar tanlovi va o'quvchilarni qiziqishlari asosida tashvishlarni bartaraf qilish tizimlari o'quvchilarning o'zlashtirish va o'zlashtirish qobiliyatlarini oshiradi.
|
