1. basketbol o’yin tarixi basketbolni rivojlanish tarixidan o’zbekistonda basketbolni rivojlanishI

Yuqorilab kelayotgan to’pni. Yuqoriga-oldinga yoki yuqori-yonga to’g’rilangan qo’ldarni to’pni ilgannda so’ng sekin-asta bukib bajariladi. Qo’llarning yo’nalishi to’pning uchish balandligi va traektoriyasiga boishq. Yuqori faektoriyaga bog’liq, Yuqori traektornya bilai uzatilgan, ayniqsa, savatga chushmagan to’plarni sakrab ilish bir muncha qiyin hisoblaiadi.
Shitga tegib sapchigan va yuqoridan pastga qarab tushayotgan to’pni ilishda panjalar ko’proq to’g’rilangan va to’pga qaratilgan bo’ladi.
Ilishda avval to’pning salchish yo’nalilyuni aniqlash, so’ngra esa yugurib kelishnn, yaqiilashishni yoki bir joyda turgan holda sakraishn boshlash kerak.
Pastlashib kelayotgan to’pni ilish uchun basketbolchi oyoqlarini ko’proq bukadi, bir oz oldinga egiladi, to’g’rilangan qo’llarini pastga tushiradi va panjalarini to’pga qarshk ochadi. Bunda bosh barmoqlari bir oz oldinga va bir-biridan qarama-qarshi tomonlarga qaratilgan, qolgan barmoqlar esa pastga tushirilgan bo’lishi lozim. To’p barmoqlarga kelib tegishi bilan basketbolchi uni ushlaydi va qo’llarini bukub, ko’krak balandligcha ko’taradi.
Dastlab basketbol o’yipida quyidagi qoidalar ko’llanildi:

1. 
   To’pni har qanday yo’nalishda bir ko’lda va ikki ko’lda uloqtirish.
   
2. 
   Tupni xar qanday yo’palishda tortib yoki urib olish.
   
3. 
   To’p bilan yugurish taqiqlanadi.
   

1. 
   To’p olib yurishda bir ko’lda yoki qo’llarni almashtirib
   polsa urib goriladi.
   

5.Raqibni surish, itarish, chalish, to’pni mutat bilan urish takiqlanadi.

6. 
   O’yin 15 minutdan ikki taym belgilandi tanaffus 5 minut.
   Ksyinchalik 20 minut har bir taymlar, tanaffus 10 minus etib qabul
   qiliidi.
   
7. 
   Hakamlar o’yinni boshqarishda to’pni maydondan chiqib
   keshasligini, to’pni to’g’ri boshkarilishini kuzatadilar.
   

Shuningdek to’pni savatga yo’naltirganda quyidagi xolatlarga rioya qilish talab etildi.
1 .To’p savatga tushgan vaqtida to’pga va savatga tegish taqiqlanadi.
2.Tup shitga va savat xalqasiga tegib turganda to’tgga va savatga
tegish takiqlanadi.
3. Uloktirilgan to’p savat tomon pastlaetganda to’pni to’s:ish
takiklanadi. Basketbol o’yini tarakqiyotida to’p shakli xam o’zgarib bordi.
1891 yildan 1894 yilgacha futbol to’nida o’ynalgan. 1894 yildesh to’nning xajmi kattalashtirildi. Hozirgi davrda rezinadan quyilgan to’p foydalanilmoqda. To’p og’tfligi — 650 gr. Diametri 76 — 78 sm.