1. Biologiya o‘qitish uslubiyatining asosiy maqsadi va vazifalari nimalardan iborat?

24. Ibn Sino asarlarida ta‟lim-tarbiya haqida qanday 
qarashlar mavjud? Ibn Sino bilim olishda bolalarni maktabda 
oqitish zarurligini qayd etar ekan, talimda quyidagi tomonlarga 
rioya qilish zarurligini takidlaydi: bolaga bilim berishda 
birdaniga kitobga band qilib qoymaslik; talimda yengildan 
ogirga borish orqali bilim berish; 
oqitishda jamoa bolib maktabda oqitishga etibor berish; 
bilim berishda bolalarning qiziqishi va qobiliyatini hisobga 
olish; 
oqitishni jismoniy mashqlar bilan qoshib olib boorish. 
Bu talablar hozirgi davr tamoyillariga ham mos kelishi bilan 
qimmatlidir. Ibn Sino talimotida bilim olishda qaysi usullardan 
foydalanilmasin, u ogzaki ifodalash, tajribalarini bari-bir 
talabada haqiqiy bilim hosil qilish mustaqil, mantiqiy fikrlash 
qobiliyatini rivojlantirish, olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta 
olish qobiliyatini tarkib toptirish asosiy maqsad bolgan. Ibn Sino 
aqliy, axloqiy tarbiya bilan bir qatorda, inson kamolotida 
jismoniy tarbiyaning muhim ahamiyatini ham nazariy, ham 
amaliy jihatidan tahlil qiladi. Ibn Sinogacha insonning kamolga 

---

yetishida jismoniy tarbiyaning tasiri haqida bir yaxlit talimot 
yaratilmagan edi. Jismoniy mashqlar, togri ovqatlanish, uyqu, 
badanni toza tutish, tartibga rioya etish, inson sogligini 
saqlashda muhim omillardan ekanini ham ilmiy, ham amaliy 
jihatdan asosladi. Xulosa qilib aytganda, Ibn Sinoning talim-
tarbiya haqidagi qarashlarida insonning ham aqliy, ham axloqiy, 
estetik hamda jismoniy tomondan rivojlanishi uning kamolga 
yetishining asosiy mezoni sifatida talqin etiladi. 
 
25. Ibn Sino o‘qituvchi uchun qanday fikrlar bergan? 
Ibn Sino oqituvchining o‘quvchilar bilan qanday munosabatda 
bolish kerakligi togrisida qator fikrlarni bayon etadi. Ular 
quyidagilardir: 
bolalar bilan muomalada bosiq, jiddiy bolish; 
berilayotgan bilimni talabalar qanday ozlashtirib olayotganiga 
etibor berish; talimda turli usul va shakllardan foydalanish; 
talabaning xotirasi, bilimlarini egallash qobiliyati, shaxsiy 
xususiyatlarini bilishi; fanga qiziqtira olish; 
berilayotgan bilimlarning eng muhimlarini ajratib bera olish; 
bilimlarni talablarga tushunarli, uning yoshi, aqliy darajasiga 
mos ravishda berish; har bir sozning bolalar hissiyotini uygotish 
darajasida bolishiga kirishish zarur, deydi olim.