1. Biologiya o‘qitish uslubiyatining asosiy maqsadi va vazifalari nimalardan iborat?
Beruniyning yirik asarlarida ta‟lim-tarbiya to„g„risida
Download 0.84 Mb. Pdf ko'rish
|
Bo\'m . 303.
21.Beruniyning yirik asarlarida ta‟lim-tarbiya to„g„risida
qanday g„oyalar ilgari surilgan? Abu Rayhon Beruniy jahon fanining taraqqiyotiga goyat olkan hissa qoshgan zor istedod egasi va tadqiqotchi edi. Uning olmas ilmiy asarlari jahon fani taraqqiyotida benihoya yuksak ahamiyatga molikdir. Beruniyning yirik asarlariga Mineralogiya, Hindiston, Geodeziya, Otmish yodgorliklari, Saydana kabilarni misol qilib keltirish mumkin. Beruniy har bir yaratgan asarining kishi ruhiyatiga, qobiliyatiga mos, uni toliqtirmaydigan bolishiga etibor beradi. Beruniy yozadi: Bizning maqsadimiz oquvchini toliqtirib qoymaslikdir. Hadeb bir narsani oqiy berish zerikarli boladi. Agar oquvchi bir masaladan boshqa bir masalaga otib tursa, u xuddi turli-tuman bog-roglarda sayr qilgandek boladi, bir bogdan otar-otmas, boshqa bog boshlanadi. Keyin uning hammasini korgisi va tomosha qilgisi keladi. Beruniyning ilmiy bilimlarni egallash yollari, usullari haqidagi fikrlari hozirgi davrda ham dolzarbdir. Oquvchiga bilim berishda: oquvchini zeriktirmaslik; bilim berishda bir xil narsani yoki bir xil fanni orgatavermaslik; uzviylik, izchillik; yangi mavzularni, qiziqarli, asosan, korgazmali bayon etish kerak deb uqtiradi. Bilim olishda tushunib organish, ilmiy tadqiqotchining poklikka rioya etishiga alohida etibor beradi, jamiyatning ravnaqi marifatning rivojiga bogliq degan goyani ilgari suradi. Abu Rayxon Beruniy bilim olishni axloqiy tarbiya bilan bog’laydi. Zero, insonda komillikning muҳim mezoni yuksak axloqlikdir. Beruniy inson ҳar tomonlama kamolga yetishi uchun u ilmli bo’lishi bilan birga meҳnatsevar va xunar egasi bo’lishi ҳam kerak deydi. U inson kamolotida uch narsa muҳimligini tahkidlaydi. Bu xozirgi davr pedagogikasida ҳam ehtirof qiluvchi irsiyat, muҳit, tarbiyadir. Malum bir davrda inson kamolotiga irsiyat, muҳitning tahsirini inkor etib, faqat tarbiyani tan oladilar. Lekin Beruniy o’z zamondoshlari-Farobiy, Ibn Sinolar kabi inson kamolotida ҳar uchalasini ҳam muҳim deb ҳisoblaydi. Yahni u insonning kamolotga yetishida ilmu mahrifat, sanhat va amaliyot asosiy rolg’ o’ynasada, nasl-nasab, ijtimoiy muҳit va ijtimoiy turmush qonuniyatlari ҳam katta aҳamiyatga ega ekanligini tahkidlaydi. Beruniy nazarida inson kamolga yetishning eng muҳim omillari ilm-mahrifatli bo’lishi va yuksak axloqlilikdir. Beruniy ilmiy bilimga oid, tahlim metodlari ҳaqidagi qarashlari bilan tahlim nazariyasida o’ziga xos maktab yaratadi. Beruniyning ҳam tabiiy, ҳam ijtimoiy fanlarni qamrab olgan 150 dan ortiq asari mavjuddir. Download 0.84 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling