1. Biologiya o‘qitish uslubiyatining asosiy maqsadi va vazifalari nimalardan iborat?

14.O„quvchilarni tarbiyalashda biologik ta‟limning qanday 
ahamiyati bor? 
 
15.Nima uchun biologiya fanini ishlab chiqaruvchi 
kuchlarning biri deb atash mumkin? 
 
16. Biologik ta‟limning yosh avlodni estetik tarbiyalashdagi 
roli qanday? 
17. O„rta maktabda biologik ta‟lim qanday 
xarakterga ega bo„lmog„i lozim? 

---

18.
Kosmik biologiya qanday vujudga kelgan? 
Kosmik biologiya - kosmik boʻshliq turli omillarining tirik 
organizmlarga taʼsirini oʻrganadigan biologik soha. Kosmik 
parvoz sharoitida Yerdagi organizmlarni tadqiq qilish metodlari 
va ular hayotiy faoliyatini taʼminlash (sunʼiy biologik sistemalar 
ekologiyasi) vositalarini ishlab chiqish ham Kosmik 
biologiyaning asosiy vazifalaridan biridir. Kosmik parvozning , 
birinchi navbatda, vaznsizlikning tirik organizmga taʼsiri 
toʻgʻrisidagi dastlabki tadqiqotlar 40-yillar oxiri, 50-yillar 
boshida sobiq Ittifoqda oʻtkazilgan. Bu boradagi asosiy 
tadqiqotlar 1957 yilda Yerning 2-sunʼiy yoʻldoshida "Layka" 
laqabli it uchirilganidan soʻng boshlangan. Bu tadqiqotlar tufayli 
kosmik kemalarda hayotni taʼmin etish sistemalari sinovdan 
oʻtdi va mukammalashtirildi; insonning kosmik parvozi uchun 
imkon yaratildi. 
Kosmik parvozda organizmga har xil noqulay omillar taʼsir 
koʻrsatadi. Bu omillar kosmik boʻshliqning fizik holati 
(muhitning oʻta siyrakligi, himoya kiyimisiz ochiq kosmosga 
chiqishga imkon bermaydigan ionlashtiruvchi radiatsiya), uchish 
apparatlarining xususiyatlari (shovqin, vibratsiya, tezlanish, 
vaznsizlik) va kosmik kemadagi hayot sharoiti (sunʼiy 
atmosfera, harakatning cheklanganligi, emotsional zoʻriqish va 
boshqalar) bilan bogʻliq boʻlishi mumkin. Ana shu omillarni 
alohida organizmga yoki ular guruhiga taʼsirini oʻrganish 
Kosmik biologiyaning asosiy yoʻnalishlaridan biri hisoblanadi. 
Tadqiqotlar har xil omillar va ular taʼsirini Yer sharoitida 
modellashtirish orqali va real kosmik parvoz sharoitida amalga 
oshiriladi. Bunday eksperimentlar dastlab turli biologik 
obʼyektlar (asosan, oq sichqonlar) da oʻtkazilib, vaznsizlik holati 
va ionlashtiruvchi radiatsiya taʼsirida organizmning muskul, qon 
aylanish, hazm qilish va boshqa sistemalarida sodir boʻladigan 
oʻzgarishlar tadqiq qilingan. Vaznsizlik holatining organizmga 
salbiy taʼsirini sunʼiy tortish kuchi yaratish orqali ancha 
kamaytirish mumkinligi aniqlandi. Kosmik parvozning 
organizmga taʼsiri oqibati ham oʻrganilib, kosmik boʻshliq 

---

omillari hayvonlarning umriga sezilarli taʼsir koʻrsatmasligi 
isbot qilindi. Tadqiqotlar natijasida tirik organizmlarning 
vaznsizlik sharoitiga moslashuvi mexanizmi, gravitatsiyaning 
fundamental biologik jarayonlar — hujayraning boʻlinishi, 
belgilarning irsiylanishi, organizmning oʻsishi va koʻpayishiga 
taʼsiri toʻgʻrisida juda muhim maʼlumotlar olindi. Shuningdek, 
oʻsimliklar rivojlanishining toʻliq sikli amalga oshirildi. Olingan 
maʼlumotlar uzoq davom etadigan kosmik parvozlar uchun 
ishlab chiqilgan tibbiy biologik tavsiyanomalarga asos boʻldi;