1 Davlat va huquq nazariyasining predmetini

217.Davlat va shaxsning o‘zaro mas’ulligii. Davlat bilan shaxs bir-biri bilan muayyan huquq va majburiyatlar orqali bog‘liq bo‘lishi lozim. Bu demokratik siyosiy tizim va adolatli davlat boshqaruvining muhim talablaridan biridir. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida ana shu talab o‘z ifodasini topgan: «O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi va davlat bir-biriga nisbatan bo‘lgan huquqlari va burchlari bilan o‘zaro bog‘liqdirlar. Fuqaroning Konstitutsiya va qonunlarda mustahkamlab qo‘yilgan huquq va erkinliklari daxlsizdir, ulardan sud220. q220.a220rorisiz mahrum etishga yoki ularni cheklab qo‘yishga hech kim haql emas» (19-modda). Ayni vaqtda, davlat organlari va mansabdor shaxslar umiyat va fuqarolar oldida mas’uldirlar

218, kazus

219.Har qanday odat ham
huquqiy odatga aylana olmaydi, balki u ma’lum bir guruh, sinfyoki butun jamiyatning manfaatlariga mos kelgan taqdirdagina, ijtimoiy foydali va davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlangan (ma’qullangan) holdagina huquqiy odat bo‘lishi mumkin. Huquqiy odat, boshqa ijtimoiy noralardan o‘zining davlat Huquqiy odat – huquqning tarixiy manbayi tomonian tasdiqlangani, bajarilishining majburiyligi va davlatning majburlov kuchi bilan ta’minlanishi bilan ajralibturadi. Odat o‘tmish bilan bugungi kunni bog‘lab turadi. Jamiyatdashunday odatlar borki, davlat ularni qo‘llab-quvvatlaydi va rag‘batlantiradi. asalan, ommaviy hashar tadbirlari, Navro‘z bayrami va boshqalar. Odat insnlar o‘rtasida bir xil holatning etma-ket takrorlanishi natijasida shakllanadi. Odatning davlat tomonidan a’qullanishigina unga rasmiy, yuridik ahamiyat baxsh etadi, hunda uchun umummajburiy talabga aylanadi va u davlatning kuchiga tayanadi.

220.Huquq funksiyalari quyidagi xususiyatlar bilan tavsiflanadi:birinchidan, huquq funksiyalari huquqning mohiyatidan kelib chiqadi va uning jamiyatdagi vazifasi bilan belgilanadi. Funksiya – huquq mohiyatining ijtimoiy munosabatlar mazmunida ifodalanishi (yoritilishi)dir;ikkinchidan, huquq funksiyalari – ijtimoiy munosabatlarga ta’sir etishning shunday yo‘nalishlariki, ularniamalga oshirish ehtiyoji huquqning ijtimoiy hodisa sifatida mavjudligi zaruriyatidan kelib chiqadi;uchinchidan, funksiyalar huquqning eng muhim, jiddiy sifatlarini ifoda etadi va jamiyat rivojining hozirgi bosqichida huquq oldida turgan tub vazifalarni bajarishga yo‘naltiriladi;to‘rtinchidan, huquq funksiyalari uning ijtimoiy munosabatlarning muayyan turini tartibga soluvchi faol harakatining yo‘nalishini aks ettiradi. Shu bois huquq funksiyalarining muhim belgilaridan biri uning dinamizmi, harakatlanishi, ta’sir etishidir;beshinchidan, huquq funksiyalari doimiylik xususiyatiga ega, bu ularning uzluksizligi, uzoq muddat davomida amal qilishini anglatadi.