1 долзарб вазифа сифатида белгиланди

Касб-ҳунарни мустақил танлашга психологик-педагогик тайёрликни аниқлаш сўровномаси Йўриқнома: Азиз ўқувчилар! Сиз махсус курсда машғулотида ўзлаштирган маълумотингиздан келиб чиқиб, қуйида берилган саволларга жавобингизни дафтарингизга ёзишингиз сўралади.
№ Касб-ҳунарни мустақил танлашга тайёрлик кўрсаткичлари БИЛИМ КЎРСАТКИЧИ
1 Сизнинг фикрингизча, нима учун меҳнат инсон учун зарур?
2
Меҳнатдан қониқиш ҳисси нима. Сиз ўз меҳнатингиздан қониқиш ҳис қилганмисиз?
3
Касб-ҳунар танлашда энг аввало инсонда қандай жиҳатлари бўлиши керак? 4 Қайси касбнинг “муҳим сифатларини” биласиз?
5
Сиз танлаган касбни эгаллаш учун қаерда (қайси АЛ/КҲК ёки ОТМ ёки бошқа ТМда) ўқиш мумкин?117
6 Касбий муваффақиятга эришиш учун нима қилиш керак?
7
Сизнинг фикрингизча, ҳозирда қайси касб “машҳур”, лекин даромади кам ёки “машҳур” эмас, лекин сердаромад?
КЎНИКМА КЎРСАТКИЧИ
8 Бўлажак касбингиз “касбий муҳим сифатлари”ни санаб ўтинг 9 Шахснинг сифатларни қайси йўл билан аниқлаш мумкин?
10
Сиз танлаган касб шахсга қандай талаблар қўяди. У сизнинг шахсий сифатларингиз мосми? МАЛАКА КЎРСАТКИЧИ
11
Бўлажак касбингизни эгаллаш учун сизда қандай шахсий имкониятларингиз бор ёки бўлиши керак?
12
Шахсий имкониятиларингиз касбнинг талабларига мосми? Мос бўлмаса нима қилиш зарур? 13 Сизнинг бўлажак касбингизга меҳнат бозорида эҳтиёж борми?
14
Бўлажак касбингизда муваффақиятга эришиш учун нима қилишингиз керак? Нима қилишга тайёрсиз?
Кўрсаткичлар бўйича баҳолашда касб-ҳунарни танлашга психологик-педагогик тайёрликни учта даражага ажратиш мумкин.
Паст даража. Агар ўқувчи, касблар олами ҳақида тасаввурга эга бўлса ва муайян касб эгаларининг шахс сифатларини ажрата олса, лекин муайян касбнинг талаблари уларнинг касб танлаши учун ҳал қилувчи сифат бўлиб ҳисобланмаса, шу билан бирга уларда касбий қизиқиш паст ёки йўқлиги аниқланса ҳамда касбий танлов тасодифий бўлса, у ҳолда ўқувчиларнинг касб-ҳунарни танлашга тайёрлиги паст даражада деб ташхис қўйиш мумкин бўлади.
Ўртача даража. Агар ўқувчи, шахснинг касбий муҳим сифатлари ҳақида аниқ фикрга эга бўлса, ташхислаш методикаларини билса ва ўзининг шахсий сифатларини ташхислай олса, муайян касбнинг талаблари билан шахсий имкониятларини солиштира олса, лекин ўқувчилар, ўзининг танловини жамиятнинг талабини муҳим параметр деб ҳисобламаса, шу билан бирга ўртача касбий қизиқишга эга бўлса, касбий қизиқиш барқарор бўлмаса, касб танлашда жамиятнинг эҳтиёжи ва иш билан таъминланиш имкониятини 118
ҳисобга олмаса, у ҳолда ўқувчиларнинг касб-ҳунарни танлашга тайёрлиги ўрта даражада деб ташхис қўйиш мумкин бўлади.
Юқори даража. Агар ўқувчи, касблар ва касбнинг муҳим сифатлари ҳақида тушунчаларга эга бўлса, ташхислаш методикаларини ўзлаштирган ҳамда ўзининг шахсий сифатларини аниқлаб, касбий муҳим сифатлар билан солиштира олса, ўзини касбга яроқлилигини баҳолай олса, касбий танловида жамиятнинг эҳтиёжини ҳисобга олса, шу билан бирга юқори касбий қизиқишга эга бўлса, ижтимоий ва фойдали танлов қилишга тайёр бўлса, у ҳолда касб-ҳунарни танлашга тайёрлиги юқори даражада деб ташхис қўйиш мумкин бўлади.
Ушбу сўровнома орқали ўқувчиларда касбий қизиқиш ортганини аниқлаш мумкин. Ўқувчиларда барқарор касбий қизиқиш даражасининг янада ошиши учун, умумий ўрта таълим мактаби ўқувчиларини ижодий ва интелектуал фаолиятдаги касбларни танлашга йўналтириш лозим.
Шундай қилиб, мактабнинг юқори синф ўқувчиларини касб-ҳунарни мустақил танлашга тайёрлашнинг технологияси ўқувчилар томонидан касб-ҳунарни мустақил, англанган ва шахснинг қизиқиш, мойиллик, имкониятларини эътиборга олган ҳолда ҳамда жамиятнинг эҳтиёжларига мос ҳолда танлашга имкон берди.119