1. Enzimologiya fanining rivojlanish tarixini va bosqichlarini yozing

24. Fermentlarni kovalent bog’lash va elektrostatik ulash usullari bilan immobillashni yozing.
Ковалент боғлаш.
Бунда фермент молекуласи эримайдиган полимерга ковалент боғ орқали боғланади. Полимер кукун ёки плёнка шаклида бўлиши мумкин. Kovalent bog'lanishni immobilizatsiya qilish usuli ferment hujayra va tashuvchi o'rtasida kovalent bog'lanish, kuchli bog'lanish hosil bo'lishidan iborat. Ushbu kovalent bog'lanish tashuvchi yuzasida mavjud bo'lgan funktsional guruhlar va fermentning sirt funksional guruhlari o'rtasida hosil bo'ladi. Arginin yoki lizinning aminokislotalari (NH2), glutamik kislota yoki aspartik kislotaning karboksilik guruhi (COOH), treonin yoki serinning gidroksil guruhi (OH) va sisteinning sulfgidril guruhi (SH) kabi ferment yuzasida joylashgan bu funksional guruhlar. Shunday qilib, polisaxarid polimerlari kabi hidrofilik tashuvchilar fermentlarni immobilizatsiya qilish uchun mashhur materiallardir. Masalan, sellyuloza, kraxmal, dekstran (sefadeks) va agaroza (sefaroza). Ushbu polimerlardagi shakar qoldiqlari kovalent bog'lanish hosil bo'lishi uchun ideal funksional guruhlar, gidroksil guruhlarni o'z ichiga oladi. Shuningdek, gidroksil guruhlari suv bilan vodorod aloqalarini hosil qilishi va tayanchda suvli (gidrofil) muhit yaratishi mumkin. Fermentga ta'sir qilmaydigan usulni tanlash juda muhim, chunki u fermentning faol markazi bilan reaksiyaga kirishib, uni faolsizlantirishi mumkin. Kovalent bog'lanish ikki bosqichdan iborat. Birinchisi, ma'lum bir reaktiv tomonidan tashuvchi yuzasida joylashgan funksional guruhlarning faollashishi, ikkinchisi, tashuvchining faollashtirilgan yuzasi bilan kovalent bog'lanish hosil qilish uchun ferment qo'shilishi. Odatda faollashtirish reaksiyasi tashuvchida kuchli elektrofil (elektron tanqisligi) funksional guruhlarni hosil qilish uchun mo'ljallangan. Bog'lanish reaksiyasida bu faollashtirilgan guruhlar kuchli elektron beruvchi nukleofillar, masalan, aminokislotalar (NH2), ko'pchilik fermentlar yuzasida joylashgan ma'lum aminokislotalarning funksional guruhlari bilan kuchli kovalent bog'lanish hosil qiladi. Masalan Sianogen bromid (CNBr) odatda polisaxarid materiallaridagi gidroksil guruhlarini faollashtirish uchun ishlatiladi. Электростатик улаш
Ушбу иммобилизиция усули электростатик ёки бошқа ковалент бўлмаган уланиш механизмига асосланган.