1. kirish nazariy materiallar reja

Sug‘orishning tok rivojidagi ahamiyati 
 
Ko‘plab tajribalar natijalari ko‘rsatishicha, toklarni sug‘orishdagi suv taqchilligi 
mevalar rivojiga qaraganda novdalar o‘sish suratiga ko‘proq salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 
Novdalar o‘sish suratining pasayishi tokdagi suv taqchilligining birinchi belgisidir. 
Suvsizlikning uzoq davom etishi novdalar uchi qurib qolishiga olib keladi. O‘rtacha 
suvsizlik novdalar o‘sish va yo‘g‘onlashuv suratini pasaytirib, bo‘g‘imlar orasi kalta 
bo‘lib qolishiga sabab bo‘ladi. Suv taqchilligi tokning umumiy barg qoplamini ham 
kamaytiradi. Suvsizlik birlamchi novdalardan ko‘ra ikkilamchi novdalar o‘sish suratiga 
ko‘proq ta’sir qiladi. Meva rivoji mavsum davomidagi suvsizlikdan katta zarar 
ko‘rmasada, g‘ujum rivojining dastlabki 2–3 haftasi davomida tokni suvsiz qoldirish 
g‘ujumga zarar etkazishi mumkin. Bu davrdan o‘tib olgandan keyin mavsum 
davomidagi suvsizlik g‘ujum hajmiga ta’sir ko‘rsata olmasada, ammo uning tarkibiy 
sifatiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Suvsiz qoldirilgan tok g‘ujumlari tarkibida shakar 
miqdorining ko‘pligi bilan ajralib turadi. Umuman olganda, g‘ujum tarkibida shakar 
miqdorining ortiqcha yig‘ilib qolishi tokning kam hosil solishi va yoki suvsiz qoldirilgan 
tok g‘ujumlari tarkibidagi suvning novdalarga so‘rib olinishi natijasi bo‘lishi mumkin.
G’ujum tarkibidagi shakar miqdorining kamayib ketishi esa uzum boshining zich 
novdalar panasida qolib ketishi va yoki tok ko‘p hosili uchun shakar etishmasligidan 
bo‘lishi mumkin. Shuningdek, tokni suvsiz qoldirish uzum boshlarining g‘arq pishib 
yetilish muddatini kechiktirishi
mumkin. 
Qizil va qora rangli uzum navlarida g‘ujumlarning notabiiy ranglarga kirib qolishi 
hosil sifatiga, natijada esa, uning xaridorgirligiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. 
Sug‘orish muddatlarini kechiktirish orqali bunday navlarda g‘ujumlar o‘z tabiiy rangini 
olishiga erishish mumkin, chunki suvsizlik g‘ujum tarkibida rang beruvchi pigmentlar 
rivojlanishini kuchaytiradi.