1. Kovak ichlilar tipiga umumiy tavsifi Chuchuk suv gidrasi va uning hayoti

3. Chuchuk suv gidrosining ko‘payishi.

Gidralar ikki xilda ko‘payadi;

a) Jinssiz
b) Jinsiy.


Jinssiz ko‘payishda kurtaklanib ko‘payish ko‘proq uchraydi. Kurtak gidra tanasida burtma shaklida hosil bo‘lib asta-sekin o‘sib, kurtak bo‘shlig‘i ham ona tanasi bo‘shlig‘i bilan tutashgan bo‘ladi.
Jinsiy ko‘payish - gidralarni (ayniqsa O‘zbekiston suv havzalarida yashaydigan) bir necha turi qo‘sh jinsli, xunosa, germofrodit bo‘lib bir gidrada ham urug‘-spermatozoid ham tuxum ho‘jayra yetishadi. Jinsiy ho‘jayralar ektodermoda hosil bo‘ladi. Tuxum suvda urug‘lanadi. Jinsiy ko‘payish ko‘pincha kuz faslida kuzatiladi.
Hayvonlarning o‘z yo’qolgan qismini tiklay olish hususiyatlari regeneratsiya deyiladi. Gidrani katta 1 ta paypaslovchi ham butun gidraga aylanishi mumkin.
Meduzalar sinfi – bular ochiq dengizlarda, ko‘pchiligi janubiy dengizlarda tarqalgan, erkin yashovchi kovakichlilardir. Bularning ko‘pchiligining shakli soyaboncha yaxshaydi. Stsifomeduzalarning ikki yuzga yaqin turi bor.
Sinf vakili sifatida dengizlarda jumladan Qora dengizda ko‘p uchraydigan aureliya meduzasini olish mumkin. Qora dengizning shimoliy qismi Qrim sohillarida bahor va yoz oylarida suv betida ko‘plab suzib yuruvchi och binafsha chiroyli aureliyallarni ko‘rish mumkin. Ularning uncha katta bo‘lmagan soyabonsimon tanasi (diam 10-20-21 sm) tiniq va shilimshiqli tarelkaga o‘xshab ketadi. Soyabonining markaziy ichki (ostki) qismida 4 ta og‘iz oldi paypaslovchilari kurakchalari bo‘ladi va bular o‘rtasida 4 ta og‘zi bo‘ladi. Bularni siena degan vakili zahari juda kuchli hatto odamni, g‘ovvoslarni o‘ldirgan.
4. Marjon poliplar yoki koralli poliplar.

Marjon poliplar – tashqi tomondan ma’lum darajada gidroid poliplarga o‘xshash, o‘troq kovak ichlilar bo‘lib, ba’zi turlari yakka holda; ko‘pchiligi esa koloniya bo‘lib yashaydi. Bular uchun tananing bir muncha murakkablashganligi, jumladan gastral bo‘shlig‘ida maxsus iskanalar va cho‘ntakcha (karmoncha)lar hosil bo‘lganligi, og‘iz teshigi bilan gastral bo‘shlig‘ini tutashtiruvchi ektodermal halqum bo‘lishi harakterlidir.

Gastral bo‘shlig‘i atrofidagi entodermal iskanalar devorida otiluvchi juda ko‘p ho‘jayralar saqlovchi mezenteriya iplarining mavjudligi, paypaslovchilarining sakkizta yoki ko‘p bo‘lishi, ko‘pchilik turlarida ektodermadan yoki mezogleya qavatida hosil bo‘luvchi ohak skelet mazkur sinf uchun o‘ziga xos hususiyatlardir. Koralli poliplarda meduzasimon erkin yashovchi avlodlar bo‘lmaydi. 6000 dan ortiq turni birlashtiruvchi mazkur sinfning hamma vakillari faqat ochiq (okean bilan tutash) dengizlarda yashaydi.
Bular ikkita kenja sinfga bo‘linadi.