1-laboratoriya ishi: Sifat reaksiyalarini bajarish texnikasi

CrO₄^2- -xrom ionlarining reaksiyalari.
CrO₄^2- anioni – sariq rangli, kislotali muhitda u zarg‘aldoq rangli Cr₂O₇^2- ga aylanadi:
2CrO₄^-2 + 2H  Cr₂O₇^-2 + H₂O
Xromat va dixromat kislotalar faqat eritmalardagina mavjud bo‘ladi va ularni toza holda ajratib olishga harakat qilinsa ular xromat angdrid CrO₂ bilan suvga parchalanadi:
1.BaCl₂-bariy xlorid bilan o‘tkaziladigan reaksiya
Bariy xlorid-BaCl₂ xromat ionlar bilan bariy xromatning sariq cho‘kmasini hosil qiladi:
CrO₄^-2 + Ba²⁺ → BaCrO₄↓
Tajriba: 2-3 tomchi bariy xlorid yoki nitratga shuncha kaliy xromat quyiladi. Bariy xromatning oq-sariq cho‘kmasi tushishi kuzatiladi.
2.AgNO₃ -kumush nitrat bilan o‘tkaziladigan reaksiya.
AgNO₃-kumush nitrat xromat ionlar bilan kumush xromatning nitrat kislotada eriydigan qizil-qo‘ngir cho‘kmasini hosil qiladi:
CrO₄^-2 + 2Ag⁺ → Ag₂CrO₄↓
Tajriba: Kaliy yoki natriy xromatning eritmasiga shuncha kumush nitrat eritmasi qo‘shiladi. Kumush xromatning qizil-qo‘ngir cho‘kmasi tushishi kuzatiladi.
3.Qo‘rg‘oshin atsetat bilan o‘tkaziladigan reaksiya
qo‘rg‘oshinning eruvchan tuzlari xromat ionlar bilan nitrat kislotada, o‘yuvchi ishqorlarda eriydigan va kislotada erimaydigan qo‘rgoshin xromatning sariq cho‘kmasini hosil qiladi:
CrO₄^-2 + Pb²⁺ → PbCrO₄
Tajriba: 2-3 tomchi qo‘rg‘oshin atsetatga shuncha kaliy xromat quyiladi. Kuchli kislotali muhitda sariq cho‘kma hosil qiladi.
3.Vodorod peroksid bilan o‘tkaziladigan reaksiya.
H₂O₂ kislotali muhitda Cr₂O₇^2- ionini oksidlab, eritmani ko‘k rangga kiritadigan perxromat kislota H₂CrO₆ ga aylanadi:
K₂Cr₂O₇ + 4H₂O₂ +H₂SO₄ → 2H₂ CrO₆ +K₂SO₄ +3H₂O
Cr₂O₇^-2 +4H₂O₂ +2H⁺ → 2CrO₆^-2 + 3 H₂O + 2H⁺
Tajriba: Uch valentli xrom tuzining 3-4 tomchi eritmasiga nitrat kislotani 2n eritmasidan 3-4 tomchi, kumush nitratning 0,1 n. eritmasidan 3-4 tomchi va ammoniy yoki kaliy persulfatning 50%li eritmasidan 5-6 tomchi qo‘shiladi. Aralashma qaynaguncha qizdiriladi. Eritma to‘q sariq rangga o‘tadi. Hosil bo‘lgan eritmada CrO₄^2- ionlari borligini tekshirish uchun eritmani sovitish, 4-5 tomchi efir, benzol yoki probirkani chayqatish kerak. Olti valentli xrom bo‘lsa, efir qatlami perxromat kislota H₂CrO₆ hosil bo‘lishi tufayli ko‘k rangga bo‘yaladi.