1-masala: Massasi 10,8 gr bo’lgan metal namunasida alyuminiy moddasining qanday miqdori bor? Yechish

3-masala. Davriy jadvalda joylashgan o’rniga qarab selenning atom massasini toping?
Yechish: Buning uchun As,Br,S,Te elementlari atom massaslari qo’shib 4 ga bo’lnadi. As-74,9216, Br- 79,904, S-32,066, Te-127,6 ushbu sonlarni qo’shib to’rtga bo’lganda selenning davriy jadvaldagi atom og’irligi kelib chiqadi. Se = 74,9216+79,904+ 32,066+126,6=78,96 Se atom massasi
4-masala. Absolyut massasi 4,651 _‘10²³ bo’lgan elementni yoqish uchun 4,48 l n.sh.da kislorod sarflandi, bunda hosil bo’lgan modda massasini hisoblang.?
Yechish: A_b= 4,651∙10²³ ∙ 6,02∙10²³ =28 bu element Si
Si+O₂ → SiO₂ 4,48 l —— x
22,4 l —— 60 x = 12 gr SiO₂
5-masala. Vodorodning ¹H, ²D, ³T kislodorning ¹⁶O, ¹⁷O, ¹⁸º izotoplaridan tashkil topgan necha xil birikmalari bo’lishi mumkin?
Yechish: Hammasi bo’lib izotoplar tarkibi turli bo’lgan molekulalar soni 18 ta bo’lishi mumkin.

1. 
   ¹H-¹⁶O-¹H; 7) ²H-¹⁶O-²H 13) ³H-¹⁶O-³H
   
2. 
   ¹H-¹⁷O-¹H; 8) ²H-¹⁷O-²H 14) ³H-¹⁷O-³H
   
3. 
   ¹H-¹⁸O-¹H; 9) ²H-¹⁸O-²H 15) ³H-¹⁸O-³H
   
4. 
   ¹H-¹⁶O-²H; 10) ¹H-¹⁶O-³H 16) ²H-¹⁶O-³H
   
5. 
   ¹H-¹⁷O-²H; 11) ¹H-¹⁷O-³H 17) ²H-¹⁷O-³H
   
6. 
   ¹H-¹⁸O-²H; 12) ¹H-¹⁸O-³H 18) ²H-¹⁸O-³H
   

6-masala. 6,72 l (n.sh.da) ammiakka qancha hajm l (n.sh.) CO₂ qo’shilganda aralashmadagi elektronlar soni Avogadro sonidan 19,5 marta ko’p bo’ladi.
Yechish: Ammiakdagi elektronlar sonini topib olamiz.
NH₃ -10 e^- 19,5-3=16,5 CO₂ - 22 e^-
6,72 l —— x 16,5 —— x
22,4 l —— 10 e^- x= 3 22 e^- —— 22,4 l x=16,8 l
7-masala. Noma’lum X va Y elementlari X₂Y₂O₃ (kislorodning massa ulushi 25,26 % ga teng) va X₂YO₄ (kislorodning massa ulushi 36,78 % ga teng) birikmalar hosil qiladi. X va Y elementlarni aniqlang?
Yechish:
48 —— 25,26 % 64 ——36,78 %
x —— 100 % x ——100 %
x = 190 x= 174
190-48=142 174-64=110


2x+2∙32=142
y=142-110 2x+64=142
y=32 S 2x=142-64
2x=78
x=39 K
Javob : Demak, X element kaliy va Y element oltingugurt K₂S₂O₃ va K₂SO₄


8-masala. Quyidagi ma’lumotlarga ko’ra X va Y elementlar hosil qilgan birimkaning nisbiy molekulyar massasini toping.
1) X va Y elektronlari sonidan nisbiy atom massasi qiymati 2 marta katta;
2) X⁺² ionining elekron soni 10 ta ;
3) Y ning nisbiy atom massasi X ning proton sonidan 2 taga katta;
Yechish :1) X⁺² ioning elektron soni 10 ta deganidan ma’lumki bu element Mg

2. 
   uchinchi ma’lumotdan ma’lumki ikkinchi element Y azot
   

Javob: Mg₃N₂ massasi 24∙3= 72 14∙2=28 72+28=100