1. Materiallar qarshiligi fanining vazifalari va usullari

Masalan, Brusni rasmda ko’rsatilgani kabi qirqamiz. (7-rasm a).Hisoblanadigan qismning AA kesimini muvozanat shartidan aniqlaymiz.Bu kesim yuzada faqat N= 3F/2 normal kuch hosil bo’ladi. Mana shu joyda chuzilish deformasiyasi hosil bo’ladi. BB kesim yuzada esa ko’ndalang cuch Q=F/2 va eguvchi moment hosil bo’ladi.Shunday qilib xulosa qilamiz, brusning gorizantal uchastkasi egilishga ishlaydi.( 7-rasm b)da sterjenlar sistemasi va AA, BB, CC kesimlar uchun cho’zilish va ko’ndalang egilish , bo;ralish va ko’ndalang egilish deformasiyalari hosil bo’ladi.

4. KUCHLANISH.

Ichki kuchlarning kesim yuza bo'yicha taqsimlanishini tavsiflash uchun raqamli o'lchovni kiritish kerak. Bunday o'lchov sifatida kuchlanish olinadi.

Brorta jismning kesimini ko'rib chiqing (B8-rasm). K nuqtasi atrofida biz elementar yuzachani ajratamiz , bu yuzachada iichki kuch hosil bo’ladi.ΔA elementar yuzadagi o'rtacha kuchlanish uchun munosabatni qabo’l qilamiz. A yuzachani kamaytirib K nuqtagacha silgitamiz. A

= p

p vektor qiymati A kesimdagi K nuqtadagi to`la kuchlanishni bildiradi. Kesimda kuchlanishning o`lchov birligi kg/sm².

8-rasm 9-rasm

Halqaro birliklar sestemasida (SI) kuchlanish paskallarda (Pa), o'lchanadi. Uni megapaskallarda (MPa) o'lchash qulayroqdir.

To`la kuchlanish P ni uchta tashkil etuvchiga ajratish mumkin: To'la kuchlanish vektorini normal , urinma kuchlanishlarga ajratiladi. Agar K nuqta orqali yana bir yuza chizilgan bo'lsa, nuqtadagi kuchlanish umuman boshqacha bo'ladi. Nuqtadan o'tgan barcha yuzalar uchun bu nuqtada kuchlanish holatini hosil qiladi.

Kuchlanish holati, keyinchalik bilib olamiz, oltita raqamli qiymat bilan aniqlanadi va materiallarning qarshiligidagi eng muhim tushunchalardan biridir. Bu sekda batafsil ko'rib chiqiladi. Darsning boshlanishi eng oddiy va tez-tez uchraydigan maxsus holatlarning ko'rib chiqilishi bilan bog'liq. Kuchlanish materiallar qarshiligidagi eng muhim tushunchalardan biridir.