borliqqa va o`z-o`ziga bo`lgan munosabatga nisbatan yondashuvlar tizimi, shuningdek
odamlarning mazkur yondashuvlar bilan belgilangan hayotiy ideallari, e`tiqodlari, bilish
va faoliyat tamoyillari, qadriyat va mo`ljallaridir.
Dunyoqarashda ijtimoiy muhitning roli.
Insonning o`zi va o`zini qurshagan borliq haqidagi tasavvurlari majmui sifatida
shakllanadigan dunyoqarash negizini tashkil etadi. Bunda inson o`ziga ma`qul va noma`qul
narsalarni farqlaydi, baholar beradi, ustuvorliklar tizimini yaratadi va muayyan maqsadlarga
erishishda tegishli tarzda ish ko`radi.
Demak, dunyoqarashda bilish, qadriyatlarga munosabat va xulq-atvorni belgilash
funktsiyalari mujassamlashadi.
Dunyoqarashning bilish funktsiyasi insonda qiziqish uyg`otuvchi barcha savollarni,
shuningdek muayyan yo`l bilan topuvchi javoblarni o`z ichiga oladi.
Ammo dunyo juda rang-barang bo`lib, muttasil o`zgarish jarayonini boshdan kechiradi,
qoniqarli javoblarga ega bo`lmagan savollar esa, uzil-kesil javob berish mumkin bo`lgan
savollarga qaraganda, ko`proqdir. Shu bois, muammolarga nisbatan muayyan tarzda
yondashadigan har bir odamning dunyoqarashi, savollari va javoblari doim shaxsiy o`ziga xoslik
bilan ajralib turadi va hech bo`lmasa Shu sababga ko`ra boshqa odamlar dunyoqarashiga hech
qachon o`xshamaydi.
Dunyoqarashning intellektual, emotsional va ruhiy asoslarning uzviy bog`liqligi va ularning
jamuljam holda har bir inson uchun mutlaqo muayyan, individual xususiyatlar sifatida amal
qilishidir.
Intellektual, emotsional va ruhiy asoslar iroda bilan uyg`unlikda e`tiqodlar – odamlar faol qabul
qiladigan, ularning ong darajasi va hayotdagi mo`ljallariga mos keladigan qarashlarni yuzaga
keltiradi.
Dunyoqarashning muhim elementi shubha bo`lib, u dunyoqarashni dogmatizm, ya`ni
biryoqlama, notanqidiy fikrlash, u yoki bu qoidani shak-shubhasiz haqiqat deb qabul qilishdan
asraydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |