1-mavzu. Falsafaning fan va dunyoqarashga doir mohiyati Reja

e`tiqodlarning tarixiy shakllari. Insoniyat tarixiga ko`p sonli turli-tuman dinlar ma`lum. 
Ibtidoiy jamoa davrida dinning ancha sodda shakllari: fetishizm, animizm, totemizm, magiya va 
boshqalar yuzaga kelgan.
Fetishizm u yoki bu predmetni mo`jizakor xislatlarga, odamlar hayotiga ta`sir ko`rsatish 
qobiliyatiga ega deb hisoblaydi.
Animizm (lot. anima – jon) – nafaqat odamlar, balki hayvonlar, predmetlar va borliq 
hodisalarini ham go`yo ruh, jon boshqarib turishiga ishonishdir.
Totemizm negizini muayyan odamlar guruhining totem, ya`ni sig`inish ob`ekti sanalgan ajdod 
deb e`lon qilinadigan u yoki bu hayvon, o`simlik, predmet bilan umumiy kelib chiqishiga bo`lgan 
ishonch tashkil etadi. 
Magiya (yunon. mageia – sehrgarlik) ham ibtidoiy din shakllaridan biri bo`lib, uning zamirida 
tabiiy kuchlar yordamisiz sirli tarzda, rasm-rusumlar, o`ziga xos amallar majmui bilan narsalar, 
odamlar, hayvonlar va hatto g`ayritabiiy kuchlar – ruhlar, insu jinslar va Shu kabilarga ta`sir 
ko`rsatish mumkinligiga bo`lgan ishonch.
Dinning ushbu qadimgi shakllari keyingi diniy e`tiqodlar negizini tashkil etdi va politezm 
(ko`pxudolik)da ham, monoteizm (yakkaxudolik)da ham u yoki bu darajada o`z aksini topdi. 
Ular hozirda ham qisman mustaqil holda mavjuddir.
Falsafiy dunyoqarash.  
Dunyoqarashning avvalgi shakllari – mif va dindan farqli o`laroq, falsafa dunyoni e`tiqod va 
tuyg`ularga tayanib emas, balki aql va bilimlarga tayangan holda tushuntiradi.
Faylasuf tafakkurni xurofot va bid`atlardan tozalab, uni erkinlashtirdi va mifologik yoki diniy 
dunyoqarashga mutlaqo xos bo`lmagan tanqidiy fikrlash qobiliyatini rivojlantirdi. Ajdodlardan 
meros qolgan «donishmandlik» manbai sanaluvchilar, tayyor bilimlar va shak-shubhasiz 
haqiqatlarni e`tiqod sifatida qabul qilishga chorlovchilardan farqli o`laroq, faylasuf savollarni 
ta`riflashni va avvalo sog`lom fikr va o`z aql-zakovatining kuchiga tayanib, ularga javob 
qidirishni o`rgatatdi.